Wydarzenia Aktualności

W najnowszym numerze Biuletynu EBIB, w całości poświęconym otwartemu udostępnianiu danych badawczych, ukazał się artykuł na temat projektu Dziedzinowe Repozytoria Otwartych Danych Badawczych. Przedstawiono w nim genezę, założenia, cele i planowane rezultaty projektu: trzy repozytoria funkcjonujące w oparciu o otwarte oprogramowanie Dataverse, a także opracowywane i sukcesywnie udostępniane zbiory danych badawczych z zakresu krystalografii, nauk społecznych i innych dziedzin. Artykuł przybliża ponadto program szkoleń z zarządzania danymi badawczymi, organizowanych w ramach projektu od jesieni 2019 roku.

Projekt Dziedzinowe Repozytoria Otwartych Danych Badawczych ma na celu poprawę dostępności zasobów nauki dzięki ich udostępnieniu w repozytoriach otwartych danych badawczych, a także poprawę jakości udostępnianych danych i metadanych oraz ułatwienie ich lepszego wykorzystania. W ramach projektu utworzone i uruchomione zostały trzy repozytoria. Repozytorium Danych Społecznych (RDS) oraz Macromolecular Xtallography Raw Data Repository (MX-RDR) mają charakter dziedzinowy, natomiast nowa wersja Repozytorium Otwartych Danych RepOD to repozytorium ogólnego przeznaczenia. Z repozytoriów korzystać mogą wszyscy polscy badacze, niezależnie od afiliacji instytucjonalnej. Więcej informacji znaleźć można na stronie projektu.

W ramach tegorocznego Tygodnia Otwartego Dostępu zorganizowaliśmy 4 webinaria na temat różnych aspektów otwartego udostępniania danych badawczych. 21 października naszym gościem był Iain Hrynaszkiewicz, który wygłosił wykład „Six things publishers can do to promote open research data” kierowany do wydawców czasopism naukowych. Wykład dotyczył działań wydawców w zakresie otwartego udostępniania danych badawczych powiązanych z publikowanymi artykułami. Iain Hrynaszkiewicz omówił możliwe formy wspierania autorów w otwartym udostępnianiu danych. Prelegent opowiedział również o inicjatywie grupy Data policy standardisation and implementation działającej w ramach Research Data Alliance, której celem jest wypracowanie jednolitych ram polityk w zakresie otwartych danych badawczych. Prezentacja z webinarium dostępna jest na naszym profilu SlideShare.

W czwartek 23 października odbyły się dwa webinaria na temat Repozytorium Otwartych Danych Badawczych RepOD. Spotkania zorganizowane zostały we współpracy z Biblioteką Uniwersytetu Łódzkiego oraz Biblioteką Uniwersytecką w Warszawie. Podczas szkoleń omówiony został proces deponowania danych badawczych w repozytorium oraz podstawowe funkcje serwisu. Repozytorium Otwartych Danych RepOD uruchomione zostało w nowej odsłonie w połowie tego roku. W ramach projektu Dziedzinowe Repozytoria Otwartych Danych Badawczych powstały ponadto dwa repozytoria dziedzinowe: Repozytorium Danych Społecznych oraz Macromolecular Xtallography Raw Data Repository.

Ostatnie webinarium, skierowane w szczególności do doktorantów i badaczy na wczesnym etapie kariery naukowej, stanowiło wprowadzenie do zagadnień związanych z otwartym udostępnianiem danych badawczych. Omówione zostały korzyści płynące z udostępniania danych, polityki otwartości obejmujące dane badawcze oraz zasady FAIR i dobre praktyki w zakresie zarządzania danymi. 

Wszystkie tegoroczne szkolenia odbywały się w formie zdalnej. W sumie w webinariach uczestniczyło ponad 200 osób. 

W dniach 19-25 października 2020 r. odbędzie się Tydzień Otwartego Dostępu, który w tym roku organizowany jest pod hasłem: „Otwieraj z sensem: działaj, by wyrównywać szanse i zapobiegać wykluczeniu”. Motyw przewodni zaproponowany przez organizację SPARC, organizatora światowych obchodów tygodnia, jest wynikiem dyskusji na temat otwartości jako narzędzia do budowania bardziej sprawiedliwych systemów wymiany wiedzy. Wydarzenie ma charakter globalny i społecznościowy - każdy może włączyć się w obchody, organizując spotkanie, seminarium, warsztaty czy webinarium. Więcej informacji na temat Tygodnia Otwartego Dostępu w Polsce znaleźć można w portalu Uwolnij Naukę.

Jak co roku, jako Platforma Otwartej Nauki angażujemy się w to wydarzenia. Ze względu na pandemię COVID-19 tegoroczne szkolenia organizowane są w formie webinariów.

21 października 2020 - webinarium "Six things publishers can do to promote open research data" z udziałem Iaina Hrynaszkiewicza, eksperta w zakresie otwartej nauki, od wielu lat współpracującego z wydawcami czasopism naukowych, obecnie pracownika PLOS (Public Library of Science). Więcej informacji i rejestracja: http://pon.edu.pl/aktualnosci/186-webinarium-six-things-publishers-can-do-to-promote-open-research-data 

22 października 2020 - webinaria "Jak korzystać z Repozytorium Otwartych Danych RepOD?", dwa szkolenia: o godz. 11:00 organizowane we współpracy z Biblioteką Uniwersytetu Łódzkiego (więcej informacji: http://www.lib.uni.lodz.pl/openaccess/) oraz o godz. 14:00 z Biblioteką Uniwersytecką w Warszawie (https://www.buw.uw.edu.pl/webinarium-jak-korzystac-z-repozytorium-otwartych-danych-repod/).

23 października 2020 - webinarium "Otwarte dane badawcze - wprowadzenie". Więcej informacji i rejestracja: http://pon.edu.pl/aktualnosci/185-webinarium-otwarte-dane-badawcze-wprowadzenie

Zapraszamy na webinarium "Six things publishers can do to promote open research data", które odbędzie się 21 października 2020, o godz. 11:00 w ramach Tygodnia Otwartego Dostępu 2020.

Wydarzenie kierowane jest do wydawców i redaktorów czasopism naukowych zainteresowanych wdrażaniem najwyższych standardów wydawniczych oraz promowaniem transparentności i otwartości badań naukowych. Podczas webinarium wykład wygłosi Iain Hrynaszkiewicz, ekspert w zakresie otwartej nauki, od wielu lat współpracujący z wydawcami czasopism naukowych, obecnie pracownik PLOS (Public Library of Science). 

Uwaga: wykład prowadzony będzie w języku angielskim. Udział w wydarzeniu jest bezpłatny; liczba miejsc jest ograniczona (decyduje kolejność zgłoszeń). Formularz rejestracyjny: https://pon.clickmeeting.com/open_data_publishers/register

Six things publishers can do to promote open research data - Iain Hrynaszkiewicz 

Increasing transparency in research data can be achieved by publishers in six key areas: (1) understanding researchers’ needs, problems and motivations through user research (2) raising awareness of issues and encouraging behavioural and cultural change, by introducing consistent journal policies on sharing research data (3) enabling peer reviewer engagement with research data where possible (4) improving scholarly communication infrastructure by partnering with data repositories and increasing data discoverability; (5) increasing incentives for practising open research with content types, citation potential and digital badges for transparency; and (6) by being open ourselves, by sharing publisher data and user research, and through industry and community collaboration.

Iain Hrynaszkiewicz is Publisher, Open Research at Public Library of Science (PLOS), where he leads the conceptualisation and development of new products, policies and services that support and enable open science. Iain was previously Head of Data Publishing at Springer Nature where he developed and implemented research data policies and services, and was publisher of Nature Research Group’s Scientific Data journal. He has also been Outreach Director at Faculty of 1000 (F1000), and spent seven years at the first commercial open access publisher BioMed Central (BMC) in a variety of editorial, publishing and product/policy development roles. Iain is part of several research/publishing community projects related to data sharing and reproducible research. He founded and is co-chair of an Interest Group in the Research Data Alliance (RDA) that is setting standards for journal research data policy globally, and founder of the annual early-career researcher conference, Better Science through Better Data. He has published numerous papers related to data sharing, open access, and the role of publishers in reproducible research - one of which has been cited nearly 200 times. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9673-5559 

Zapraszamy na webinarium „Otwarte dane badawcze - wprowadzenie”, podczas którego przedstawione zostaną najważniejsze informacje na temat otwartego udostępniania danych badawczych: korzyści związane z udostępnianiem danych, wymogi instytucji finansujących badania naukowe oraz dobre praktyki i zasady FAIR. Webinarium kierowane jest w szczególności do doktorantów. Szkolenie organizowane jest przez Platformę Otwartej Nauki w ramach Tygodnia Otwartego Dostępu 2020.

Webinarium odbędzie się 23 października 2020 r. w godz. 12:00 - 13:00.

Liczba miejsc jest ograniczona, decyduje kolejność zgłoszeń. Prosimy o rejestrację poprzez formularz ClickMeeting: https://pon.clickmeeting.com/otwarte-dane-badawcze-wprowadzenie  

We wrześniu 2020 r. Uniwersytet Warszawski przystąpił do OpenAIRE, organizacji rozwijającej europejską infrastrukturę otwartej nauki i wspierającej badaczy oraz instytucje w udostępnianiu wyników badań. Projekty OpenAIRE na UW oraz w całym kraju prowadzi Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego, jeden z głównych partnerów technicznych projektu. Działająca w ICM UW Platforma Otwartej Nauki zaangażowana jest ponadto w prowadzenie Krajowego Biura Otwartego Dostępu OpenAIRE, które wspiera polskich badaczy w otwartym udostępnianiu wyników badań poprzez działania informacyjne i szkoleniowe.

Więcej informacji o OpenAIRE uzyskać można na stronie organizacji oraz podczas OpenAIRE Week, wydarzenia organizowanego online w dniach 12-16 października 2020 r., w ramach którego zaplanowane są popołudniowe sesje otwarte dla wszystkich zainteresowanych. Podczas webinariów i paneli dyskusyjnych przedstawione zostaną zarówno serwisy OpenAIRE, jak i działania na rzecz promocji otwartej komunikacji naukowej. 

We wrześniu 2020 roku liczba polskich czasopism naukowych udostępnianych w Bibliotece Nauki osiągnęła 1100. Czasopisma dostępne są bezpłatnie i w wersjach pełnotekstowych wraz z metadanymi. Obejmują one wszystkie obszary wiedzy, a wśród tytułów ostatnio dodanych lub uzupełnionych o nowe treści znalazły się czasopisma z takich dyscyplin nauki jak medycyna, biologia czy inżynieria mechaniczna. Łączna liczba artykułów udostępnianych w Bibliotece Nauki w otwartym dostępie wraz z metadanymi wynosi teraz ponad 373 000.

Nowa wersja prowadzonego w ramach Platformy Otwartej Nauki Repozytorium Otwartych Danych RepOD, oparta o oprogramowanie Dataverse, jest już dostępna dla użytkowników. RepOD to repozytorium ogólnego przeznaczenia - mogą z niego korzystać wszyscy polscy badacze zainteresowani deponowaniem i otwartym udostępnianiem danych badawczych, niezależnie od afiliacji instytucjonalnej i dziedziny nauki. W repozytorium można też tworzyć kolekcje instytucjonalne.

23 czerwca 2020 r. w ramach corocznej konferencji stowarzyszenia europejskich bibliotek naukowych LIBER odbył się warsztat pt. “Integrate FAIR Data science competences in higher education curricula: the role of academic and research libraries”. Podczas spotkania zaprezentowane zostały wyniki badań przeprowadzonych w ramach projektu FAIRsFAIR oraz konkretne przyklady promowania i rozwijania kompetencji FAIR, w tym działania szkoleniowe Platformy Otwartej Nauki.

Celem projektu FAIRsFAIR jest wspieranie praktyk związanych z zasadami FAIR, m.in. poprzez tworzenie sieci godnych zaufania repozytoriów, promowanie wytwarzania i ponownego wykorzystania danych zgodnie z zasadami FAIR, wspieranie centrów kompetencji FAIR oraz włączanie szkoleń dotyczących otwartej nauki do akademickich programów nauczania.

Warsztat skupiał się na ostatnim ze wskazanych obszarów. Lennart Stoy z Europejskiego Stowarzyszenia Uniwersytetów omówił wyniki badania, którego celem było określenie poziomu znajomości zasad FAIR, rozpoznanie instytucjonalnych strategii w zakresie cyfrowych kompetencji oraz wskazanie działań, jakie podjąć mogą biblioteki.

Następnie zaprezentowane zostały inicjatywy z Francji, Szwajcarii oraz Polski. Romain Féret z Uniwersytetu w Lille i konsorcjum Couperin omówił działania polegające na wspieraniu zespołów badawczych realizujących konkretne projekty. Mathilde Panes i Eliane Blumer z Biblioteki Politechniki Federalnej w Lozannie przybliżyły instytucjonalne działania na rzecz rozwijania kompetencji FAIR. Działania Platformy Otwartej Nauki zaprezentowała Natalia Gruenpeter, która omówiła program szkoleń z zarządzania danym badawczymi realizowany w 2019 roku oraz w pierwszej połowie 2020 roku.

Podczas dyskusji podsumowującej warsztat przeprowadzona została ankieta, której celem było określenie kluczowych elementów działań bibliotek na rzecz otwartej nauki, w szczególności na rzecz wdrażania zasad FAIR. W warsztacie udział wzięło ponad 100 osób. Materiały dostępne są w repozytorium Zenodo.