Wydarzenia Aktualności

8 czerwca 2020 roku odbyły się Krajowe Warsztaty Otwartego Dostępu OpenAIRE poświęcone wdrażaniu instytucjonalnych polityk otwartości. Wydarzenie miało formę wideokonferencji i kierowane było do pełnomocników i koordynatorów ds. otwartego dostępu oraz osób przygotowujących się do objęcia tej roli w instytucjach naukowych. Podczas wydarzenia zaprezentowane zostały rekomendacje Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, a także polityki otwartości obowiązujące w pięciu jednostkach naukowych.

Druga część Krajowych Warsztatów Otwartego Dostępu OpenAIRE poświęcona będzie danym badawczym i zasadom FAIR. Wydarzenie zostało zaplanowane na jesień 2020 roku, a jego forma zależeć będzie od sytuacji epidemiologicznej.

Podsumowanie wydarzenia oraz prezentacje opublikowane zostały na stronie poświęconej politykom otwartości.

We współpracy z Biblioteką Uniwersytecką w Warszawie organizujemy szkolenie z zarządzania danymi badawczymi kierowane do pracowników i doktorantów Uniwersytetu Warszawskiego. Szkolenie odbędzie się 18 maja o godz. 10:00. Program obejmuje: praktyczne aspekty zarządzania danymi badawczymi (plany zarządzania danymi i otwarte udostępnianie danych) oraz aspekty prawne. Podczas spotkania odpowiemy też na najczęściej zadawane pytania związane z zarządzaniem danymi badawczymi. Pytania prosimy kierować poprzez formularz rejestracyjny. Liczba miejsc jest ograniczona.

Z powodu ograniczeń spowodowanych pandemią koronawirusa rozpoczęliśmy organizację szkoleń w formie webinariów. 30 marca i 20 kwietnia odbyły się pierwsze zdalne szkolenia z zarządzania danymi badawczymi w ramach projektu Dziedzinowe Repozytoria Otwartych Danych Badawczych, a 21 kwietnia pierwsze szkolenie z prawa autorskiego i licencji Creative Commons w ramach projektu Platforma Polskich Publikacji Naukowych. Wszystkie webinaria organizowane są za pomocą platformy ClickMeeting, w sumie wzięło w nich udział ponad 100 osób. Informacje na temat kolejnych szkoleń online zamieszczane będą na stronach projektów.

9 marca 2020 r. przeprowadziliśmy szkolenie z zarządzania danymi badawczymi dla pracowników Międzynarodowego Instytutu Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie. Podczas spotkania omawialiśmy praktyczne i prawne aspekty zarządzania danymi badawczymi, m.in. polityki otwartości, plany zarządzania danymi badawczymi, zasady FAIR czy wolne licencje.

W listopadzie ubiegłego roku MIBMiK przyjął instytucjonalną politykę otwartości obejmującą publikacje i dane badawcze, a od lutego tego roku współpracuje z Interdyscyplinarnym Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego w zakresie działań na rzecz otwartego dostępu do wyników badań. Współpraca obejmować będzie działania szkoleniowe oraz deponowanie wyników badań w repozytoriach prowadzonych przez ICM UW.

28 lutego 2020 r. w Szczecinie odbędą się warsztaty "Otwarte dane badawcze w projektach krajowych i europejskich", które poprowadzą Nikodem Rycko i Natalia Gruenpeter z Platformy Otwartej Nauki. Program obejmuje praktyczne i prawne zagadnienia związane z udostępnianiem danych badawczych. 

Program wydarzenia

08:30-09:00 Rejestracja uczestników

09:00-09:10 Powitanie, Michał Grudziński, RCIiTT ZUT

09:10-10:40 Praktyczne aspekty udostępniania danych badawczych, cz. 1:
- Udostępnianie danych badawczych – korzyści i polityki otwartości,
- Plan zarządzania danymi badawczymi (DMP),
- Zasady FAIR w zarządzaniu danymi badawczymi

10:40-10:55 Przerwa kawowa

10:55-12:00 Praktyczne aspekty udostępniania danych badawczych, cz. 2:
- Infrastruktura służąca do przechowywania i udostępniania danych badawczych,
- Open Research Data Pilot w PR UE Horyzont 2020

12:00-12:45 Aspekty prawne udostępniania danych badawczych, cz. 1:
- Dane badawcze i ich udostępnianie jako przedmiot regulacji prawnej.
- Udostępnianie danych badawczych według prawa własności intelektualnej.

12:45-13:15 Lunch

13:15-15:00 Aspekty prawne udostępniania danych badawczych, cz. 2:
- Udostępnianie danych badawczych a komercjalizacja wyników badań naukowych,
- Udostępnianie danych badawczych a ochrona danych osobowych,
- Otwarte licencje

Wydarzenie jest współorganizowane przez RCIiTT ZUT w Szczecinie oraz Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego UW oraz Krajowe Biuro Otwartego Dostępu OpenAIRE.

Dzięki dofinansowaniu z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego udział w szkoleniu jest bezpłatny. Wymagana jest wcześniejsza rejestracja poprzez formularz dostępny na stronie organizatora.

Zbliża się ewaluacja. Czy uda Ci się na czas opublikować artykuł? Z każdą rundą sytuacja w czasopismach się zmienia, rozegraj swoje karty jak najlepiej.

Zagraj w grę, która z przymrużeniem oka wprowadza w świat komunikacji naukowej. Jako gracz masz do wyboru kilka działań: możesz zainicjować lub odpowiedzieć na call for papers, zaangażować się w proces recenzji (peer review), a także przekształcić model działania czasopisma na open access (wykonać tzw. flipping).

Zasady gry i karty do samodzielnego wydruku znajdziesz na stronie Gra karciana PON. Materiały udostępnione są na umożliwiającej adaptację licencji CC-BY. Mamy nadzieję, że gra przysłuży się nie tylko rozrywce, ale będzie też przydatna w celach szkoleniowych np. dla doktorantów lub studentów.

Otwarte zasoby

Rok 2019 był wyjątkowy dla Biblioteki Nauki, której zasoby rozwijamy we współpracy z bazami bibliograficznymi oraz wydawcami i redakcjami czasopism naukowych. W połowie roku serwis zapewniał otwarty dostęp do ponad 300 tys. artykułów z 1000 czasopism. Z tej okazji 21 października 2019 r. zorganizowaliśmy wydarzenie „Praktyczne perspektywy publikowania naukowego”, którego celem była promocja powiększających się zasobów, poszerzanie wiedzy na temat otwartości, widoczności i jakości czasopism, a także wymiana doświadczeń w gronie redaktorów i wydawców. Aktualnie w Bibliotece Nauki udostępniamy już pełne teksty ponad 320 tys. artykułów z 1010 czasopism naukowych. 

W Repozytorium CeON, które daje polskim badaczom możliwość prostego i szybkiego umieszczenia prac naukowych w otwartym dostępie, zdeponowanych zostało w tym roku prawie 2000 nowych dokumentów. Z serwisu skorzystało ponad 11 tys. autorów, którzy udostępnili 16064 utwory, m.in. artykuły, książki, doktoraty czy materiały konferencyjne. 

Otwarte zasoby rozwijamy również w serwisie Otwórz Książkę oraz w Repozytorium Otwartych Danych RepOD, w którym dostępnych jest ponad 100 zestawów danych badawczych. Prowadzimy też Agregator CeON, który działa jako wspólny punkt dostępu do zasobów polskich otwartych repozytoriów.

Wiedza i kompetencje

Równolegle do rozwoju infrastruktury i zasobów organizujemy szkolenia, których celem jest zwiększenie wiedzy na temat otwartych modeli komunikacji naukowej. Za cel stawiamy sobie kompleksowe podejście do otwartej nauki, dlatego podczas szkoleń poruszamy zagadnienia prawne, dotyczące m.in. prawa autorskiego, wolnych licencji czy polityk otwartości, oraz praktyczne, obejmujące m.in. dostępne narzędzia i rozwiązania w zakresie otwartych publikacji i danych badawczych. W tym roku nasza działalność szkoleniowa zaprezentowana została jako case study w projekcie „Open Science skilling and training initiatives in Europe” zainicjowanym przez grupę roboczą Digital Skills for Library Staff and Researchers, która działa w ramach stowarzyszenia europejskich bibliotek naukowych LIBER.

W 2019 roku szczególnie interesujący i ważny okazał się dla polskich naukowców temat danych badawczych. W całej Polsce przeprowadziliśmy 15 warsztatów z zarządzania danymi badawczymi, w których udział wzięło w sumie ponad 250 osób: naukowców, bibliotekarzy, pracowników biur prawnych i administracji. Ponad połowa warsztatów zorganizowana została na zaproszenie instytucji z całej Polski, najczęściej bibliotek akademickich.

Wiedzę na temat otwartego dostępu do publikacji i danych badawczych, a także istotnych inicjatyw i wydarzeń w Polsce i na świecie przekazujemy także w serwisie Otwarta Nauka. W tym roku uważnie śledziliśmy m.in. rozwój Planu S, przyjęcie Dyrektywy o otwartych danych i ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego, a także dyskusje dotyczące ewaluacji jakości działalności naukowej, które toczyły się m.in. podczas Open Science Fair w Porto.

Nowe projekty 

W 2019 roku kontynuowaliśmy realizację projektów finansowanych w ramach Poddziałania 2.3.1. Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa, które rozpoczęły się w połowie 2018 roku. 

W ramach projektu Platforma Polskich Publikacji Naukowych prowadzone sa prace programistyczne, których celem jest stworzenie nowej platformy służącej do przechowywania i udostępniania publikacji. Zespół Platformy Polskich Publikacji Naukowych zaprezentował projekt podczas 27. Konferencji Redaktorów Czasopism Akademickich w Kaliszu oraz przeprowadził 5 szkoleń dla redaktorów i wydawców czasopism naukowych. Za realizację projektu odpowiada Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego. 

W ramach projektu Dziedzinowe Repozytoria Otwartych Danych Badawczych toczą się prace nad uruchomieniem trzech repozytoriów: repozytorium ogólnego przeznaczenia oraz dwóch repozytoriów dziedzinowych, przeznaczonych dla danych społecznych i danych krystalograficznych. W tym roku powstały ponadto broszury informacyjne udostępnione na stronie na licencji CC-BY 4.0, a zimą rozpoczęły się szkolenia z zarządzania danymi badawczymi. Za realizację projektu w ramach Uniwersytetu Warszawskiego odpowiadają Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego oraz Instytut Studiów Społecznych im. Roberta Zajonca. Partnerami projektu są Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk oraz Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu. ​

Bierzemy ponadto udział w realizacji projektu Udostępnianie cyfrowe zasobów polskich czasopism z nauk przyrodniczych i rolniczych w bazie AGRO, którego liderem jest Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu. Celem projektu jest rozbudowa bazy AGRO poprzez udostępnienie w niej nowych zasobów cyfrowych, w tym digitalizacja wybranych czasopism. Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego jest partnerem projektu.

26 listopada i 3 grudnia 2019 r. odbyły się pierwsze szkolenia z zarządzania danymi badawczymi w ramach projektu Dziedzinowe Repozytoria Otwartych Danych Badawczych. W spotkaniach zorganizowanych w Bibliotece Uniwersyteckiej w Toruniu oraz w Collegium Chemicum Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu uczestniczyło w sumie 39 osób – badaczy, bibliotekarzy i pracowników uczelni wspierających naukowców w realizacji projektów badawczych. Podczas szkoleń omówione zostały najważniejsze zasady i dobre praktyki zarządzania danymi badawczymi, a także praktyczne i prawne aspekty udostępniania danych w sposób otwarty. Zaprezentowany został także sam projekt Dziedzinowe Repozytoria Otwartych Danych Badawczych – tworzone w jego ramach repozytoria, a także dostępne materiały informacyjne i edukacyjne.

Projekt Dziedzinowe Repozytoria Otwartych Danych Badawczych ma na celu poprawę dostępności zasobów nauki dzięki ich udostępnieniu w repozytoriach otwartych danych badawczych, a także poprawę jakości udostępnianych danych i metadanych oraz ułatwienie ich lepszego wykorzystania. Będzie to możliwe dzięki utworzeniu i uruchomieniu trzech repozytoriów: repozytorium ogólnego przeznaczenia oraz dwóch repozytoriów dziedzinowych, przeznaczonych dla danych społecznych i danych krystalograficznych. W ramach projektu przygotowane i udostępnione zostały broszury informacyjne, które pobrać można ze strony projektu.

W listopadzie przeprowadziliśmy szkolenia z zarządzania danymi badawczymi i otwartego udostępniania danych dla pracowaników i doktorantów Wojskowego Instytutu Medycznego. W ramach trzech spotkań omówiliśmy praktyczne i prawne aspekty udostępniania danych oraz przygotowywanie planu zarządzania danymi. Szkolenia były jednym z elementów strategii wdrażania polityki otwartego dostępu do publikacji naukowych i danych badawczych realizowanej przez Wojskowy Instytut Medyczny w 2019 i 2020 roku.