Wydarzenia Aktualności
15 listopada 2022 r. odbyło się webinarium organizowane z okazji udostępnienia w Bibliotece Nauki ponad pół miliona artykułów naukowych. Podczas spotkania zaprezentowany został model funkcjonowania Biblioteki Nauki (https://bibliotekanauki.pl/) oraz działania wydawców korzystających z serwisu, w szczególności w zakresie przyjętych przez nich polityk otwartego udostępniania publikacji, zarówno czasopism naukowych, jak i książek.
Spotkanie otworzyli Jakub Szprot, kierownik zespołu Platformy Otwartej Nauki oraz Krzysztof Siewicz, koordynator Biblioteki Nauki, którzy powitali uczestników i opowiedzieli o współpracy z wydawcami i bazami tematycznymi.
Następnie Xawery Stańczyk z Głównego Urzędu Statystycznego zaprezentował wydawane przez GUS czasopisma i monografie naukowe oraz omówił doświadczenia i wyzwania związane z otwartym publikowaniem, w tym uwarunkowania prawne oraz sposób korzystania z licencji Creative Commons. Informacje o publikacjach znaleźć można w Portalu Naukowym GUS (https://nauka.stat.gov.pl/), który powstał w celu upowszechniania wyników badań prowadzonych w instytucji.
Kolejna prezentacja dotyczyła działalności wydawniczej Instytutu Historii Ukrainy Narodowej Akademii Nauk Ukrainy. Informacje na temat czasopisma „The International Relations of Ukraine: Scientific Searches and Findings” (http://mzu.history.org.ua/index.php/MZU/about) przygotował Stepan Vidnyanskyj, a przetłumaczył na język polski Krzysztof Siewicz. W latach 1991-2021 w 30 numerach pisma ukazało się ponad 650 artykułów. Od 2016 roku pismo jest udostępniane w CEJSH, a obecnie także w Bibliotece Nauki. Prezentacja podkreślała rolę międzynarodowej współpracy oraz szerokiego rozpowszechniania i promocji publikacji z wykorzystaniem otwartego dostępu.
Wystąpienie Aleksandry Szulc z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu skupiało się na PRESSto (https://pressto.amu.edu.pl/), platformie otwartych czasopism naukowych UAM umożliwiającej prowadzenie projakościowej polityki w zakresie upowszechniania publikacji. Platforma jest istotnym narzędziem realizacji strategii UAM na lata 2020-2030, która uwzględnia otwartą naukę i podnoszenie jakości publikacji. Czasopisma udostępniane są na PRESSto w modelu diamentowym, a 73 czasopisma bezpośrednio z platformy importowane są do Biblioteki Nauki.
Jako kolejna wystąpiła Monika Małecka-Krawczyk z Biura Upowszechniania i Promocji Nauki Polskiej Akademii Nauk. Prezentacja skupiała się na sposobie wdrażania otwartego dostępu poprzez Czasopisma PAN (https://www.czasopisma.pan.pl/). Biuro współpracuje z redakcjami czasopism, kładąc szczególny nacisk na podpisywanie z autorami artykułów odpowiednich umów, stosowanie wolnych licencji czy wprowadzanie czasopism do DOAJ. Podczas prezentacji poruszona została także kwestia relacji pomiędzy Biblioteką Nauki a bazą CEJSH.
Działalność Wydawnictw Uniwersytetu Warszawskiego (https://www.wuw.pl/) przedstawiła Beata Jankowiak-Konik, która skupiła się na omówieniu różnych modeli finansowania czasopism i monografii w otwartym dostępie, a także zaprezentowała statystyki dotyczące pobrań i popularności wydawanych publikacji. Otwarty dostęp ma istotny wpływ na sposób promocji i możliwość szerokiego rozpowszechniania publikacji.
Jako ostatnia wystąpiła Joanna Brońka z Ośrodka Badawczego Facta Ficta (https://factaficta.org/), który zajmuje się m.in. popularyzacją wyników badań nad kulturą. Cel ten realizowany jest poprzez wykłady, konferencje i publikacje naukowe wydawane w otwartym dostępie. Ośrodek publikuje zarówno monografie naukowe, jak i czasopisma.
Publikacje wydawców dostępne są zarówno na ich stronach bądź platformach wydawniczych, jak i w Bibliotece Nauki. Czasopisma i książki są udostępniane w serwisie na podstawie umów zawartych przez wydawców z ICM UW. Umowy są obustronnie nieodpłatne i niewyłączne, nie ograniczają więc wydawców w możliwościach udostępniania treści również w innych miejscach w Internecie.
Krzysztof Siewicz, koordynator Biblioteki Nauki, zwraca uwagę na efekt skali: „Serwis gromadzi w jednym miejscu ponad 1600 czasopism oraz 1200 książek, a udostępnia je zgodnie z międzynarodowymi standardami wymiany danych. Dzięki temu zasoby te są bardzo dobrze widoczne dla wyszukiwarek i innych serwisów, w tym specjalistycznych serwisów naukowych. Ma to bezpośrednie przełożenie na widoczność czasopisma, jego cytowalność, a w konsekwencji także na zainteresowanie czytelników i autorów publikacji”.
Zasoby serwisu są stale rozwijane, a dodatkowe informacje na temat współpracy znaleźć można na stronie Biblioteki Nauki (https://doc.bibliotekanauki.pl/pl/join-publishers/).
Nagranie webinarium dostępne jest na naszym kanale YouTube.
Już ponad 20 000 publikacji udostępnili badacze i badaczki w Repozytorium CeON, które gromadzi artykuły naukowe, monografie, doktoraty i innego typu materiały naukowe. Repozytorium jest adresowane do całego polskiego środowiska naukowego.
Z możliwości upowszechniania dorobku naukowego za jego pośrednictwem skorzystało już ponad 14 000 osób. Ponad 12 000 publikacji udostępnionych zostało na licencjach Creative Commons, które ułatwiają rozpowszechnianie oraz umożliwiają szeroki zakres ponownego wykorzystania utworów. Z serwisu korzystają zarówno indywidualni badacze, jak i instytucje naukowe oraz wydawcy. Dla jednostek akademickich, które zdecydowały się w nim założyć własne zbiory publikacji, pełni też funkcję repozytorium instytucjonalnego, w którym, w odpowiednich kolekcjach, gromadzone są prace pracowników i studentów. Łączna liczba pobrań publikacji w ciągu ostatniego roku przekroczyła 220 000.
Zapraszamy do korzystania z zasobów Repozytorium i udostępniania w nim publikacji.
24 października 2022 rozpoczyna się Tydzień Otwartego Dostępu organizowany w tym roku pod hasłem „Otwartość dla sprawiedliwości klimatycznej”. To okazja do rozmów na temat roli otwartej nauki w badaniach nad klimatem i działaniach na rzecz sprawiedliwości klimatycznej. Incjatywa ma charakter społecznościowy; każdy może wziąć w niej udział, organizując wydarzenie, spotkanie czy kampanię informacyjną.
Jak co roku jako Platforma Otwartej Nauki bierzemy udział w obchodach Tygodnia Otwartego Dostępu. 24 października 2022 r. o godz. 19:00 we współpracy z serwisem Nauka o klimacie organizujemy spotkanie „Im więcej wiedzy, tym więcej możliwości. Dlaczego potrzebujemy otwartej nauki?”.
W rozmowie udział wezmą dr Natalia Gruenpeter (Platforma Otwartej Nauki, ICM UW), dr hab. Katarzyna Jasikowska (Instytut Socjologii UJ, klimatUJ), dr Aleksandra Kardaś (Nauka o klimacie), a poprowadzi ją Szymon Bujalski. Szczegóły wydarzenia znaleźć można na Facebooku. Transmisja dostępna będzie na profilach organizatorów: Nauka o klimacie i Platforma Otwartej Nauki.