Podsumowanie spotkania o modelach biznesowych wydawania książek w otwartym dostępie
- 28.10.2022
4 października 2022 r. odbyło się webinarium na temat otwartych książek naukowych organizowane we współpracy z Komisją ds. Wydawnictw Naukowych przy KRASP.
Jako pierwsza wystąpiła Lucy Barnes, która wprowadziła uczestników webinarium w temat polityk otwartości w zakresie publikacji książkowych oraz zaprezentowała model wydawniczy Open Book Publishers polegający na publikacji książek w otwartym dostępie bez pobierania od autorów opłat. Publikacje są finansowane w dużej mierze ze środków uzyskiwanych ze sprzedaży książek wydawanych jednocześnie w formie tradycyjnej oraz w formatach EPUB i MOBI (bezpłatny dostęp zapewniony jest do formatów PDF, HTML i XML), a także z grantów i darowizn, w tym środków pozyskanych przez autorów z innych źródeł. Trzecim pod kątem znaczenia źródłem są składki członkowskie wpłacane przez zainteresowane biblioteki. Barnes omówiła także inicjatywę Open Access Books Network, sieć osób zaangażowanych w promocję otwartego dostępu do monografii naukowych i wypracowanie korzystnych rozwiązań zapewniających taką formę publikacji.
Wystąpienie Lary Speicher poświęcone było działalności University College London Press, które jest pierwszym w pełni otwartym wydawnictwem uniwersyteckim w Wielkiej Brytanii. Prelegentka zwróciła uwagę na zalety modelu otwartego, m.in. możliwości szybszego i szerszego rozpowszechniania publikacji na całym świecie i zwiększenia oddziaływania badań. UCL Press zapewnia otwarty dostęp do książek w formatach PDF, a ponadto sprzedaje egzemplarze drukowane. Książki finansowane są z pobieranych od autorów opłat (tzw. Book Processing Charges), z których zwolnieni są autorzy lub redaktorzy afiliowani przy University College London. Wydawnictwo ma również możliwość publikacji do 5 książek rocznie bez opłat. Speicher omówiła ponadto formy i kanały dystrybucji i promocji książek oraz zaprezentowała statystyki sprzedaży i pobrań.
Jako ostatnia wystąpiła Emily Poznanski, która opowiedziała o działalności Central European University Press, które również finansuje książki w modelu otwartym z opłat pobieranych od autorów. Poznanski zaprezentowała także inne modele finansowania, w szczególności inicjatywę Opening the Future, która zakłada finansowanie ze środków pochodzących z bibliotecznych subskrypcji na książki wydane w modelu zamkniętym.
Wszystkie zaprezentowane modele wydawnicze uwzględniają korzystanie z wolnych licencji, w szczególności CC BY.
Kolejne spotkanie w cyklu webinariów na temat otwartych monografii odbędzie się 21 listopada 2022 i poświęcone będzie aspektom technicznym. Szczegóły znaleźć można w aktualnościach na naszej stronie.
Nagranie z webinarium dostępne jest na naszym kanale YouTube.