Wydarzenia Aktualności
W Repozytorium Centrum Otwartej Nauki jest już ponad 5000 tysięcy tekstów, wśród których znajdują się m.in. artykuły naukowe (3786), książki (733) i materiały konferencyjne (119). Zainteresowanie repozytorium stale wzrasta: w ciągu niecałych 2 lat jego zasób zwiększył się ponad dwukrotnie. Najpopularniejsze tytuły miały przeszło 3000 odsłon, a sięgali do nich użytkownicy nie tylko z Polski, ale także z krajów Unii Europejskiej, Stanów Zjednoczonych czy Rosji. Spośród najaktywniejszych osób deponujących w repozytorium swoje prace dziesięcioro użytkowników umieściło po ponad 30 publikacji, zaś rekordzista zdeponował ich aż 62.
Repozytorium CeON skierowane jest do wszystkich polskich badaczy zainteresowanych otwartym udostępnianiem swoich prac naukowych. Zostało stworzone z myślą przede wszystkim o naukowcach, których macierzyste instytucje nie prowadzą repozytoriów.
Udostępnianie publikacji w modelu repozytoryjnym to najprostszy i darmowy sposób na poszerzenie grona odbiorców tekstu, a tym samym zwiększenie jego widoczności. Obecnie to coraz ważniejszy sposób dystrybucji treści naukowych na świecie. Od wielu lat najlepsze uniwersytety tworzą repozytoria, dzięki czemu zyskują znakomite narzędzie prezentacji dorobku swoich pracowników, zaś sami badacze skuteczny sposób na budowanie zasięgu i zwiększenie liczby cytowań publikacji.
28-29 stycznia w Atenach zainicjowane zostały prace nad kolejną odsłoną OpenAIRE. OpenAIRE 2020 to 3,5-letni projekt, w ramach którego kontynuowane będą prace nad rozwojem e-infrastruktury i usług pozwalających naukowcom z krajów UE zapewniać otwarty dostęp do publikacji naukowych. Nowym elementem projektu, skoordynowanym z zakresem programu Horyzont 2020, są infrastruktura i usługi umożliwiające otwarte udostępnianie danych badawczych.
Projekt finansowany jest przez Komisję Europejską, koordynowany przez Uniwersytet Ateński i rozwijany przez 50 konsorcjantów z całej Europy. ICM UW jest jednym partnerów projektu, w którym odpowiada za infrastrukturę informatyczną, projektuje i rozwija oprogramowanie oraz bazy danych, a także uczestniczy w podejmowaniu decyzji dotyczących organizacji i kierunków rozwoju projektu. W ramach działań National Open Access Desk, wspiera polskich naukowców, wydawców i instytucje naukowe w realizacji zaleceń Komisji Europejskiej dotyczących otwartości oraz prowadzi działania działania edukacyjne na temat otwartego dostępu do treści naukowych. ICM bierze również udział w pracach zespołu prawnego OpenAIRE.
Pierwszy dzień spotkania w Atenach poświęcony był prezentacji koordynatorów poszczególnych części projektu, które dotyczyły m.in nowych modułów OpenAIRE - takich jak współpraca z prowadzonym przez CERN repozytorium danych badawczych ZENODO i oprogramowania służącego do anonimizacji danych. W tej części wystąpił Łukasz Bolikowski, który wspólnie z Natalią Manola (Uniwersytet Ateński) przedstawił plany dalszego rozwoju systemu zajmującego się automatyczną analizą i wyciąganiem wniosków z treści publikacji naukowych i danych badawczych.
W trakcie drugiego dnia odbywały się spotkania robocze w formule warsztatowej. Podczas warsztatów zespołu technicznego, w których uczestniczyli dr Łukasz Bolikowski i Mateusz Kobos, omawiana była mapa drogowa rozwoju infrastruktury informatycznej OpenAIRE. Dyskutowane były zarówno rozszerzenia istniejącego systemu jak i nowe funkcjonalności, które mają ułatwić użytkownikom portalu http://www.openaire.eu dostęp do danych związanych z badaniami naukowymi. Omawiane były m.in.: znajdowanie i prezentacja połączeń między publikacjami naukowymi i zbiorami danych, nowe metody automatycznego wydobywania treści z publikacji naukowych, anonimizacja danych, udostępnianie danych przechowywanych przez system w postaci Linked Open Data, zbieranie statystyk dotyczących użytkowania systemu, zmiany w portalu. Wkrótce na oficjalnym blogu OpenAIRE pojawi się relacja z części technicznej spotkania.
Warsztaty sieci Krajowych Biur Otwartego Dostępu (National Open Access Desks - NOADs), w których uczestniczył Jakub Szprot, odbyły się w podziale na grupy regionalne. Były poświęcone z jednej strony planowanym aktywnościom Biur w poszczególnych krajach, z drugiej zaś - strategii komunikacji projektu oraz przewidzianym w jego ramach działaniom edukacyjnym, szkoleniowym i popularyzatorskim.
Prace zespołu prawnego, którego członkiem jest dr Krzysztof Siewicz, doprowadziły do ustalenia zasad bieżącej współpracy z koordynatorami poszczególnych części projektu, którzy będą dostarczać istotnych informacji do analiz prawnych. W ramach OpenAIRE 2020 analizy prawne skupiać się będą konsekwencjach projektu dla prywatności i ochrony danych osobowych, a także skutkach, jakie dla infrastruktury otwartej nauki mają nowe przepisy dotyczące ponownego wykorzystania informacji sektora publicznego.
Zespół Platformy Otwartej Nauki działającej w ramach ICM UW stworzył newsletter, skierowany do wszystkich, którzy są zainteresowani zmianami zachodzącymi w obszarze komunikacji naukowej, działają na rzecz otwartości w nauce lub chcieliby dowiedzieć się więcej na temat otwartego dostępu do wyników badań. Pierwszy, styczniowy numer trafił już do czytelników.
Platforma Otwartej Nauki działa na rzecz zwiększenia dostępności, widoczności i oddziaływania dorobku polskich naukowców. Wspiera badaczy, wydawców i instytucje naukowe w dzieleniu się wiedzą. Analizuje komunikację naukową tworząc raporty i ekspertyzy oraz przygotowuje bezpłatne rozwiązania dla otwartej nauki. Przykładami takich rozwiązań są repozytorium CeON, przeznaczone dla wszystkich naukowców, którzy chcą udostępniać swoje prace, a nie mają takiej możliwości w macierzystych instytucjach, Biblioteka Nauki, dzięki której badacze mają dostęp pełnych tekstów artykułów z ponad 400 czasopism, czy serwis Otwórz Książkę, czyli cyfrowa kolekcja ponad 300 książek naukowych.
W Newsletterze PON czytelnicy znajdą informacje zarówno o nowych przedsięwzięciach Platformy, w tym szkoleniach, konferencjach, publikacjach, jak i narzędziach tworzonych dla społeczności akademickiej. Będzie informował także o wybranych wydarzeniach związanych z komunikacją naukową w Polsce i na świecie.
Newsletter PON będzie wysyłany co miesiąc. Rejestracja dostępna jest na stronie PON.
Coraz więcej materiałów szkoleniowych na temat otwartego dostępu do publikacji i danych badawczych dostępnych jest w portalu FOSTER. Materiały są przeznaczone dla naukowców, doktorantów i pracowników bibliotek naukowych. Mają one ułatwić naukowcom z Europy spełnienie wymagań dotyczących otwartości w programie Horyzont 2020 i w grantach ERC.
FOSTER (Facilitate Open Science Training for European Research) to 2-letni projekt, finansowany ze środków Unii Europejskiej (7 Programu Ramowego), realizowany przez 13 partnerów z 8 krajów. Polskim partnerem projektu jest Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego na Uniwersytecie Warszawskim (ICM UW). Głównym celem FOSTER jest stworzenie ogólnoeuropejskiej bazy szkoleń i materiałów edukacyjnych, które pomogą naukowcom, doktorantom, bibliotekarzom i wszystkim innym zainteresowanym uzupełnić wiedzę na temat otwartego dostępu. W ramach projektu gromadzone i udostępniane są materiały dydaktyczne i pakiety szkoleniowe, które mają ułatwić rozpowszechnianie wiedzy i umiejętności w dziedzinie otwartego publikowania. Działania te skierowane są do naukowców, doktorantów, kierowników projektów badawczych, bibliotekarzy - wszystkich osób odpowiedzialnych za to, aby wyniki badań były efektywnie udostępniane i bezpiecznie archiwizowane. Wszystkie dotychczas zgromadzone materiały szkoleniowe oraz dodatkowe informacje o projekcie dostępne są na stronie FOSTER.
Szkolenia w tym zakresie są szczególnie ważne, gdyż obecnie wszyscy grantobiorcy korzystający ze środków unijnych - pochodzących z programu Horyzont 2020 lub z ERC - są zobowiązani do publikowania swoich prac w otwartym dostępie (Open Access). W wybranych projektach programu Horyzont 2020 obowiązek ten rozszerzony jest jeszcze na dane badawcze, które również muszą być publikowane w taki sposób, aby mogli z nich korzystać inni odbiorcy: naukowcy, przedsiębiorcy czy specjaliści.
Według Komisji Europejskiej otwarte udostępnianie publikacji i danych jest kluczowe dla uzyskania maksymalnego wpływu badań naukowych na zwiększanie innowacyjności i pobudzanie wzrostu gospodarczego. Dlatego KE od wielu lat wspiera otwartość w nauce. Już od roku 2006 KE w sposób ciągły zapewnia finansowanie dla projektów, w ramach których tworzona jest ogólnoeuropejska infrastruktura repozytoryjna (projekty DRIVER i DRIVER-II, a następnie OpenAIRE, OpenAIREplus, OpenAIRE2020). Infrastruktura ta służy deponowaniu publikacji i danych i jest dostępna dla naukowców z całej Unii Europejskiej. Wraz w wprowadzaniem coraz szerszych wymagań dotyczących otwartości, KE dąży do tego, by zapewnić naukowcom jak najlepsze możliwości pozyskania wiedzy na temat otwartego dostępu.
Kończy się pierwszy rok projektu FOSTER, którego celem jest pomoc w korzystaniu z otwartych modeli komunikacji naukowej wszystkim zainteresowanym z Europejskiego Obszaru Badawczego (ERA). Cel ten jest realizowany dwutorowo: poprzez bezpośrednie szkolenia oraz za pomocą portalu e-learningowego. W dniach 14-15 stycznia 2015 r. odbyło się na Uniwersytecie w Getyndze spotkanie wszystkich 13 partnerów FOSTER. Podsumowano pierwszy rok działalności i przygotowano się do drugiego, finalnego.
ICM Uniwersytet Warszawski jest jednym z partnerów. Jest odpowiedzialny za witrynę internetową projektu i jej integrację z portalem szkoleniowym i wsparcie użytkowników. Udostępnione zostały materiały szkoleniowe opracowane przez Platformę Otwartej Nauki.
W 2014 roku z pomocą FOSTER przeprowadzono 17 szkoleń adresowanych do naukowców, studentów, bibliotekarzy, kierowników projektów i pracowników administracji. Ich organizatorami nie byli partnerzy FOSTER, ale instytucje, które zgłosiły się w konkursie. W grudniu został rozstrzygnięty drugi konkurs na organizację bezpośrednich szkoleń. Cieszył się on dużym zainteresowaniem. Wybrano 24 szkolenia, które zostaną przeprowadzone do listopada 2015 roku.
We wrześniu 2014 r. został uruchomiony portal szkoleniowy. Już dziś dostępne są na nim treści edukacyjne o otwartości w nauce (głównie po angielsku, ale także w innych językach, w tym po polsku), zarówno dla osób stykających się po raz pierwszy z tematem otwartości, jak i dla zaawansowanych. Wśród materiałów znajdują się publikacje, prezentacje, nagrania audio i wideo.
W drugim roku FOSTER-a zostaną przygotowane kursy e-learningowe. Będą one dostosowane do potrzeb konkretnych użytkowników, oferując różny zakres tematyczny i poziom zaawansowania. Zarejestrowani użytkownicy portalu mają możliwość dodawania własnych materiałów szkoleniowych.
Koordynatorem projektu FOSTER jest portugalski Uniwersytet Minho.
Każdego roku na świecie publikowanych jest 1,5 mln artykułów naukowych. Zapewnienie dobrej widoczności i efektywne udostępnienie treści naukowych staje się coraz ważniejszym wyzwaniem dla czasopism. Komunikacja naukowa otwiera coraz więcej możlliwości dystrybucji publikacji naukowych. Rezultaty badań mogą być coraz lepiej widoczne i łatwiej dostępne dla odbiorców - zarówno ze środowiska akademickiego na świecie, jak i dla wszystkich użytkowników internetu zainteresowanych nauką.
16 grudnia 2014 roku w Bibliotece Politechniki Poznańskiej odbyło się w seminarium “Jak zwiększyć zasięg i wpływ czasopisma naukowego?”. Jego celem było zaprezentowanie nowych modeli dystrybucji treści naukowych, a w szczególności największej kolekcji polskich otwartych zasobów - Biblioteki Nauki.
Uczestnicy - ponad 40 osób reprezentujących zarówno dużych poznańskich wydawców, jak i pojedyncze czasopisma z różnych obszarów wiedzy - miało okazję zapoznać się z narzędziami, które ułatwiają zwiększanie zasięgu i widoczności publikacji naukowych.. Następnie zaprezentowane zostały poszczególne bazy tworzące Bibliotekę Nauki: AGRO, BazTech, CEJSH, DML-PL i PSJD.
Seminarium zostało zorganizowane przez konsorcjum BazTech i Bibliotekę Politechniki Poznańskiej. Zapraszamy do zapoznania się z prezentacjami:
“Otwarty dostęp jako odpowiedź na najważniejsze wyzwania i sposób wykorzystania szans” Lidia Stępińska-Ustasiak, Platforma Otwartej Nauki
“Biblioteka Nauki jako najważniejszy kanał otwartej dystrybucji polskich treści naukowych” Michał Starczewski, Platforma Otwartej Nauki
“Otwarte udostępnianie a widoczność, cytowalność i wpływ czasopism” Lidia Derfert-Wolf, Dorota Buzdygan, BazTech
“Zasady udostępniania czasopism w Bibliotece Nauki”, Maciej Strybel, Platforma Otwartej Nauki
Prezentacje baz czasopism:
Dolnośląska Szkoła Wyższa uruchomiła repozytorium instytucjonalne oPUB - od dziś wybrane artykuły, książki, rozprawy naukowe, raporty i ekspertyzy doktorantów oraz pracowników Dolnośląskiej Szkoły Wyższej będą udostępnione w sposób otwarty.
"Otwarte komunikowanie jest ważne w naukach społecznych. Dzięki open access możemy dzielić się rezultatami (wynikami) badań i uczestniczyć w dyskusjach dotyczących praktyki społecznej i to nie tylko stricte naukowych. Powstające w naszej Uczelni repozytorium traktujemy jako podstawowe narzędzie tak pojmowanej otwartości publikacyjnej" – podkreśla prof. DSW dr hab. Bogusława Dorota Gołębniak, Prorektor ds. Nauki.
Repozytorium oPUB zostało stwoerzone w oparciu o DSpace, najczęściej wykorzystwane oprogramowanie repozytoryne na świecie, z którego, ze względu na dobrą widoczność w wyszukiwarkach, korzysta już ponad 1600 instytucji na świecie. W Polsce, wg. raportu "Otwarta nauka w Polsce 2014. Diagnoza" z oprogramowania DSpace korzystało 9 spośród 23 opisanych w analizie repozytoriów.
Wdrożenie instytucjonalnego repozytorium Dolnośląskiej Szkoły Wyższej współfinansowane jest przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego ze środków na działalność upowszechniającą naukę. Jest to 24-te repozytorium w Polsce.
W serwisie "Otwarta nauka" ukazał się wywiad z prof. Wiesławem Banysiem, przewodniczącym KRASP. Wywiad, zarejestrowany na Uniwersytecie Śląskim, gdzie prof. Banyś pełni funkcję rektora, poświęcony jest idei otwartości w nauce, w odniesieniu zarówno do poslskiego systemu nauki, jak i polityki Komisji Europejskiej. "Jeżeli otwartość jest dla nas priorytetem, to powinniśmy także przewidzieć określone środki finansowe na realizację tych zadań. Powinniśmy pomyśleć o sfinansowaniu paneuropejskich repozytoriów i czasopism z otwartym dostępem, tak żeby zminimalizować koszty dodatkowe. Mam wrażenie, że na razie pole zostało zostawione różnego typu firmom komercyjnym. Myślę, że jako płatnicy z pieniędzy publicznych – europejskich czy polskich – nie powinniśmy zgadzać się na to, ażeby ponosić radykalnie duże koszty" – zauważa prof. Wiesław Banyś w rozmowie z Maciejem Chojnowskim. I dodaje: "Za moment będą realizowane granty Horyzontu 2020 i termin otwartego udostępnienia wyników badań, które zostaną tam osiągnięte, będzie nad nami wisiał. Jesteśmy w dużym niedoczasie. Nie tylko Polska, ale także pozostałe kraje UE. Sądzę, że przy najbardziej sprzyjających warunkach, w tym finansowych, przed nami jest rok, półtora, a może dwa lata bardzo intensywnej pracy."
Komunikacja naukowa zmienia się niezwykle szybko, a środowisko akademickie zyskuje nowe narzędzia pozyskiwania i udostępniania wiedzy. Dynamicznie rośnie ilość treści naukowych, dlatego o ich dotarciu do odbiorcy i potencjalnych cytowaniach decyduje widoczność w sieci.
16 grudnia 2014 odbędzie się w Poznaniu seminarium poświęcone nowym modelom dystrybucji treści naukowych, wspierającym zwiększanie zasięgu i widoczności publikacji. Celem spotkania jest odpowiedź na pytanie, jak czasopisma naukowe mogą skorzystać z możliwości i szans, które otwierają przed nimi cyfrowe formy dystrybucji treści i komunikacji naukowej. Podczas seminarium przedstawione zostaną narzędzia, które dzięki polskim bazom czasopism oraz Bibliotece Nauki są do dyspozycji wydawców i redakcji.
Organizatorami spotkania są Biblioteka Politechniki Poznańskiej oraz konsorcjum BazTech, a współorganizują je Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego UW, Biblioteka Główna i Centrum Informacji Naukowej Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu oraz Polska Akademia Nauk.
Program spotkania:
11.00–11.10 Wprowadzenie – wyzwania i szanse dla czasopism naukowych związane z cyfryzacją i umiędzynarodowieniem komunikacji naukowej
11.20–11.40 Otwarty dostęp jako odpowiedź na najważniejsze wyzwania i sposób wykorzystania szans
11.40–12.00 Biblioteka Nauki jako najważniejszy kanał otwartej dystrybucji polskich treści naukowych
12.00–12.20 Otwarte udostępnianie a widoczność, cytowalność i wpływ czasopism
12.20–12.40 Omówienie zasad udostępniania czasopism w Bibliotece Nauki
12.40–13.00 Przerwa kawowa
13.00–13.30 Prezentacja baz czasopism
13.30–14.30 Dyskusje w grupach
Seminarium będzie miało miejsce w Bibliotece Politechniki Poznańskiej,
ul. Piotrowo 2, I piętro, sala 123. Zgłoszenia można nadsyłać do 8 grudnia 2014 na adres:
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.