Wydarzenia Aktualności
Zapraszamy do zapoznania się z krótkim podsumowaniem działalności Platformy Otwartej Nauki w 2024 roku.
Serwisy i zasoby otwartej nauki
Ekosystem prowadzonych przez nas serwisów udostępniających otwarte zasoby wzbogacił się w 2024 roku o kolejny element. Do grupy repozytoriów danych badawczych dołączył instytucjonalny serwis Uniwersytetu Warszawskiego Dane Badawcze UW, a zespół ICM UW już pracuje nad przygotowaniem kolejnego – obok Repozytorium Danych Społecznych RDS i repozytorium danych krystalograficznych MX-RDR – repozytorium dziedzinowego. W pierwszym roku funkcjonowania serwisu Dane Badawcze UW zgromadzono w nim ponad 500 zbiorów danych badawczych, co czyni go użytecznym źródłem zasobów dla naukowców, dydaktyków, studentów i społeczności pozaakademickiej.
Repozytorium Otwartych Danych RepOD, prowadzone przez ICM UW i stanowiące element infrastruktury instytucjonalnej wielu polskich jednostek naukowych, w tym roku będzie obchodzić dziesiątą rocznicę powstania. W roku 2024 RepOD rozwijał się bardzo dynamicznie: zarówno liczba udostępnianych zbiorów danych, jak i liczba kolekcji instytucjonalnych w serwisie niemal się podwoiły. W lutym liczba zbiorów wynosiła 1 000; z końcem roku przekroczyła 1 900. Wszystkie instytucje, które chciałyby nieodpłatnie prowadzić własne kolekcje w repozytorium RepOD, są proszone o kontakt telefoniczny lub mailowy: 22 874 94 59, This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. .
W ubiegłym roku w serwisie Biblioteka Nauki znacznie wzrosła liczba czasopism oznaczonych jako diamentowe – jest ich już 367. Liczba nowych artykułów to 34 719, a nowych książek i rozdziałów – 1 323. Do zasobów gromadzonych na platformie coraz więcej użytkowników dociera już nie tylko z Google czy Google Scholar, lecz także z multiwyszukiwarek, takich jak np. Integro.
Wśród najaktywniejszych wydawców czasopism w serwisie w ubiegłym roku znalazły się Wydawnictwo Adam Marszałek, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego i Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, zaś wśród wydawców książek – Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej i Akademia Bialska im. Jana Pawła II. W sprawach związanych z dołączeniem do grona wydawców udostępniających publikacje w Bibliotece Nauki można kontaktować się mailowo: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. .
Biblioteka Nauki jest od niedawna jedynym serwerem archiwów licencyjnych zasobów Wirtualnej Biblioteki Nauki. Archiwa te obejmują czasopisma Elsevier, Springer i Wiley oraz książki Springer. Są dostępne dla instytucji uczestniczących w licencjach krajowych. Zgromadzono ponadto ograniczone archiwa z licencji konsorcyjnych ACS i IEEE dostępne dla byłych uczestników konsorcjów, którzy nie mają już dostępu do serwerów wydawców. Informacje o zakresie poszczególnych archiwów i prawach dostępu są podane w informatorze o licencjach WBN.
W roku 2024 swoją premierę miała nowa wersja serwisu, który jako Repozytorium CeON przez 13 lat służył polskim naukowcom ze wszystkich dziedzin do udostępniania w sposób otwarty artykułów, książek, materiałów konferencyjnych, raportów, rozpraw doktorskich i innych tekstów naukowych. Repozytorium Otwartych Publikacji Naukowych OPEN jest oparte na oprogramowaniu DSpace 7.6. Zostało wzbogacone o nowe funkcje przeglądania, wyszukiwania i identyfikacji udostępnionych publikacji i ich autorów oraz zoptymalizowane pod kątem urządzeń mobilnych, a także zyskało nową, przyjazną i przystępną szatę graficzną.
Szkolenia z otwartości
Korzystanie z prowadzonych przez ICM UW repozytoriów jest bezpłatne zarówno dla instytucji, jak i indywidualnych użytkowników. Każdej osobie udostępniającej dane badawcze lub publikacje zapewniane jest wsparcie merytoryczne i techniczne. Stale oferowane są szkolenia z zakresu zarządzania danymi badawczymi, otwartego publikowania i obsługi repozytoriów; konsultacje w kwestiach związanych z narzędziami i oprogramowaniem oraz politykami otwartości; warsztaty i prezentacje dostosowane do potrzeb odbiorców. Informacje na temat oferty szkoleń dotyczących otwartej nauki i data stewardship można uzyskać mailowo: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. .
Zespół Platformy Otwartej Nauki w 2024 roku przeprowadził 45 szkoleń dotyczących otwartej nauki i zarządzania danymi badawczymi dla użytkowników zewnętrznych oraz wiele szkoleń dla współpracujących z PON instytucji. W czerwcu zakończyła się pierwsza edycja przygotowanych przez PON na zlecenie Narodowego Centrum Nauki internetowych kursów z zarządzania danymi badawczymi, które były dostępne na platformie NAVOICA od października 2023 r. Kursy cieszyły się dużym zainteresowaniem naukowców i data stewardów – liczba zapisów na nie przekroczyła 5 tysięcy. Dostępna jest już kolejna edycja kursów, którą na podstawie materiałów z pierwszej edycji przygotowało NCN.
EOSC i OpenAIRE
W 2024 roku ICM UW było również zaangażowane w tworzenie rozwiązań dla otwartej nauki na poziomie europejskim. Jako członek konsorcjum Open Science Agora ICM uczestniczyło w budowaniu EOSC EU Node – europejskiego węzła powstającej federacji EOSC, który miał premierę w ubiegłym roku. Infrastrukturę EOSC współtworzono również w ramach projektów INFRAEOSC: CRATF-OA, EOSC Beyond, FAIRCORE4EOSC, OSTrails oraz SciLake. ICM koordynowało członkostwo Uniwersytetu Warszawskiego w EOSC Association i OpenAIRE AMKE oraz brało aktywny udział w toczonych coraz intensywniej dyskusjach na temat przyszłości otwartej nauki w Europie.
Informacje o otwartej nauce
W 2025 roku Platforma Otwartej Nauki zachęca do dzielenia się informacjami o lokalnych działaniach w obszarze otwartej nauki.
Zespół PON będzie informował o organizowanych wydarzeniach i inicjatywach oraz o przyjmowanych i realizowanych w polskich instytucjach rozwiązaniach i dobrych praktykach, a także zamieszczał opinie i komentarze na tematy związane z otwartą nauką. Podsumowanie najważniejszych treści będzie prezentowane w comiesięcznym newsletterze.
Informacje i materiały na tematy związane z szeroko pojętą otwartością nauki można przekazywać mailowo, telefonicznie i za pośrednictwem Facebooka: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. , 22 874 94 59, facebook.com/PlatformaOtwartejNauki.
W ramach Platformy Otwartej Nauki działa już nowa wersja ogólnopolskiego repozytorium publikacji naukowych funkcjonującego dotychczas pod nazwą "Repozytorium Centrum Otwartej Nauki (CeON)". Odnowiony serwis zmienił nazwę na "Repozytorium Otwartych Publikacji Naukowych OPEN".
Repozytorium jest dostępne pod adresem open.icm.edu.pl.
Badacze i badaczki ze wszystkich dziedzin nauki i dyscyplin naukowych mogą bezpłatnie i samodzielnie udostępniać w repozytorium swoje artykuły, książki, materiały konferencyjne, rozdziały z prac zbiorowych, raporty, rozprawy doktorskie i inne teksty naukowe, zwiększając tym samym zasięg ich oddziaływania. Serwis jest również doskonałym miejscem do umieszczania publikacji, których dotyczą wymogi w zakresie otwartego dostępu nakładane na grantobiorców przez instytucje finansujące badania, takie jak Narodowe Centrum Nauki czy Komisja Europejska.
Repozytorium OPEN ma nową, przyjazną i przystępną szatę graficzną. Zostało wzbogacone o nowe funkcje przeglądania, wyszukiwania i identyfikacji udostępnionych publikacji i ich autorów oraz zoptymalizowane pod kątem urządzeń mobilnych.
Instytucje naukowe mogą gromadzić w repozytorium publikacje swoich pracowników w ramach wyodrębnionych zbiorów.
Serwis można znaleźć zarówno pod nowym, jak i pod dotychczasowym adresem. Jego regulamin i zasady wykorzystywania nie uległy zmianie, podobnie jak identyfikatory i adresy URL zdeponowanych dotychczas pozycji.
Zapraszamy do udostępniania publikacji w Repozytorium OPEN i korzystania z jego zasobów. Korzystanie z serwisu jest bezpłatne, a dostęp do materiałów otwarty dla wszystkich zainteresowanych.
Zapraszamy na kolejne zdalne szkolenia z zakresu obsługi instytucjonalnego repozytorium danych badawczych Uniwersytetu Warszawskiego – „Dane Badawcze UW” (https://danebadawcze.uw.edu.pl/). Webinaria są przeznaczone dla pracowników i doktorantów Uniwersytetu Warszawskiego. Są skróconą wersją serii szkoleń „Repozytorium Dane Badawcze UW – przygotowanie danych i korzystanie z platformy”, realizowanych przez ICM UW w styczniu i lutym 2024 r.
Terminy szkoleń i rejestracja:
21 maja 2024 r. (wtorek), godz. 14:00–15:15. Rejestracja: https://icm.clickmeeting.com/dbuw21052024/register
22 maja 2024 r. (środa), godz. 10:00–11:15. Rejestracja: https://icm.clickmeeting.com/dbuw22052024/register
Szkolenia będą podzielone na dwie części: prezentacja repozytorium (25 minut) oraz instrukcja deponowania przykładowego zbioru danych (25 minut). Zaplanowano również czas na sesję pytań i odpowiedzi.
Szkolenia poprowadzą Magdalena Bielińska, Agnieszka Cybulska-Phelan i Wojciech Fenrich z Platformy Otwartej Nauki (ICM UW).
Szkolenia organizowane są przez Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego we współpracy z Centrum Kompetencji Cyfrowych Uniwersytetu Warszawskiego.
Szkolenia realizowane są w ramach działania I.3.6. „Humanistyka cyfrowa” programu „Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza”.
Zapraszamy na kolejne zdalne szkolenia z zakresu obsługi instytucjonalnego repozytorium danych badawczych Uniwersytetu Warszawskiego – "Dane Badawcze UW" (https://danebadawcze.uw.edu.pl/). Webinaria są przeznaczone dla pracowników i doktorantów Uniwersytetu Warszawskiego. Są skróconą wersją serii szkoleń "Repozytorium Dane Badawcze UW – przygotowanie danych i korzystanie z platformy", realizowanych przez ICM UW w styczniu i lutym 2024.
Terminy szkoleń i rejestracja:
9 kwietnia 2024 r. (wtorek), godz. 11:00–12:15. Rejestracja: https://icm.clickmeeting.com/dbuw-20240409/register
16 kwietnia 2024 r. (wtorek), godz. 15:00–16:15. Rejestracja: https://icm.clickmeeting.com/dbuw-20240416/register
Szkolenia będą podzielone na dwie części: prezentacja repozytorium (25 minut) oraz instrukcja deponowania przykładowego zbioru danych (25 minut). Zaplanowano również czas na sesję pytań i odpowiedzi.
Szkolenia poprowadzą Agnieszka Cybulska-Phelan i Wojciech Fenrich z Platformy Otwartej Nauki (ICM UW).
Szkolenia organizowane są przez Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego we współpracy z Centrum Kompetencji Cyfrowych Uniwersytetu Warszawskiego.
Szkolenia realizowane są w ramach działania I.3.6. "Humanistyka cyfrowa" programu "Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza".
Kursy z zarządzania danymi badawczymi dostępne na platformie Navoica mają już ponad 3500 uczestników. Naukowcy i data stewardzi chętnie korzystają z przygotowanych materiałów, by poszerzać swoją wiedzę na temat danych badawczych.
Zapotrzebowanie na polskojęzyczne, kompleksowe opracowanie zagadnień dotyczących danych badawczych sukcesywnie rosło w ciągu ostatnich lat, co było związane m.in. z pojawianiem się nowych wymogów instytucji finansujących badania naukowe.
W odpowiedzi na tę potrzebę eksperci z Platformy Otwartej Nauki ICM UW przygotowali na zlecenie NCN cztery kursy typu MOOC, które pozwalają zdobyć wiedzę z zakresu zarządzania danymi badawczymi na poziomie podstawowym i średnio zaawansowanym zarówno osobom prowadzącym badania naukowe, jak i kadrze wspierającej badaczy. Kursy zostały udostępnione bezpłatnie na platformie Navoica w październiku 2023 r.
Zarówno treści zawarte w kursach, jak i zdalna forma uczestnictwa zostały pozytywnie przyjęte przez odbiorców. Doceniana jest również możliwość korzystania z forum dyskusyjnego w celu wymiany informacji i zadawania pytań ekspertom.
W dalszym ciągu można dołączyć do kursów - rejestracja będzie otwarta do końca kwietnia, a same kursy dostępne do końca maja 2024 r.
Kurs dla naukowców - poziom podstawowy: https://navoica.pl/courses/course-v1:UniwersytetWarszawski+RDM_03+2023_01/about
Kurs dla naukowców - poziom średnio zaawansowany: https://navoica.pl/courses/course-v1:UniwersytetWarszawski+RDM_04+2023_01/about
Kurs dla data stewardów - poziom podstawowy: https://navoica.pl/courses/course-v1:UniwersytetWarszawski+RDM_01+2023_01/about
Kurs dla data stewardów - poziom średnio zaawansowany: https://navoica.pl/courses/course-v1:UniwersytetWarszawski+RDM_02+2023_01/about
