Aktualności

4 listopada 2015 r. odbyła się czwarta edycja międzynarodowej konferencji CopyCamp, poświęcona społecznym aspektom prawa autorskiego. Jak co roku, CopyCamp umożliwił dyskusję przedstawicieli różnych środowisk: twórców, prawników, przedstawicieli instytucji kultury i nauki. Obecni byli zarówno zwolennicy radykalnej reformy prawa autorskiego, jak i obrońcy status quo. W konferencji, która zdobyła już status znaczącego wydarzenia na arenie międzynarodowej, wzięło w tym roku udział ok. 50 prelegentów oraz ponad 450 słuchaczy.   Do Warszawy nie dotarł niestety Lev Manovich, który jako gość specjalny miał wygłosić wykład inaugurujący. Zastąpił go jednak Ian Hargreaves, profesor z Cardiff University, a w przeszłości m.in. redaktor naczelny “Independent” i “New Statesman”. Przedstawił on efekty pracy komisji, która zarekomendowała wprowadzenie zmian do brytyjskiego prawa autorskiego. Po wykładzie inaugurującym konferencja toczyła się w dwu równoległych sesjach. Wystąpienia zostały podzielone na 8 ścieżek tematycznych, m.in. “Przyszłość prawa autorskiego”, “O debacie prawnoautorskiej”, “Prawo autorskie i jego egzekwowanie”. 10-minutowe wystąpienia pozwalały zwięźle przedstawić stanowisko prelegentów. Można było zapoznać się z postulatami drastycznej zmiany zasad ochrony twórczości (“Spalmy konwencję berneńską!”, Walter van Holst) czy koncepcją płacenia za dobra kultury tak, jak za wodę w kranie, co mają wcielać w życie serwisy typu Spotify (“Music like water”, Ewa Laskowska, Grzegorz Mania). Powracał wielokrotnie wątek debaty prawnoautorskiej, toczonej przy okazji prac nad regulacjami europejskimi zarówno w Parlamencie, jak i Komisji (m.in. nagranie Julii Redy, posłanki w Parlamencie z ramienia Partii Piratów) oraz przy kolejnym orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości UE. Michał Starczewski z PON mówił o prawie autorskim w systemie nauki i o narzędziach prawnoautorskich, z których korzystają naukowcy dążący do jak najszerszego udostępnienia swoich publikacji. Nagrania video ze wszystkich wystąpień zostaną udostępnione na stronie CopyCamp. Organizatorem CopyCamp jest fundacja Nowoczesna Polska. Platforma Otwartej Nauki i ICM UW objęły patronat merytoryczny nad wydarzeniem. Foto: Konrad Kultys, CC BY-SA 4.0 http://copycamp.pl/info/copycamp-2015-galeria-zdjec/ 

Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie, Obywatele Nauki, Laboratorium Cyfrowe Humanistyki UW i Platforma Otwartej Nauki zapraszają doktorantów na seminarium „Publikuj i nie zgiń. Jak publikować, aby być widocznym i wspierać swoją karierę”. Celem szkolenia jest zapoznanie uczestników z wiedzą na temat kierunków rozwoju komunikacji naukowej, a także z praktycznymi kwestiami dotyczącymi publikowania i zwiększania zasięgu swoich artykułów oraz wyników badań. Szczególną uwagę prowadzący poświęcą otwartemu dostępowi do treści naukowych (Open Access). Jest to druga edycja seminarium zorganizowana w odpowiedzi na duże zainteresowanie pierwszą, która odbywała się w ramach światowych obchodów Open Access Week. Seminarium odbędzie się 19.11.2015 października w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie, w sali 256, w godzinach 10.00 – 13.00. W trakcie seminarium przedstawione zostaną następujące zagadnienia: - Rola publikowania w życiu naukowca - Po co naukowiec publikuje – oczywiste i mniej oczywiste powody publikowania - Jak wybrać miejsce publikacji i czym się kierować - Jak zwiększać zasięg swoich publikacji - Co to jest otwarty dostęp - Czemu i komu służy otwartość w nauce - Jak można realizować otwarty dostęp – czym są zielona i złota droga - Otwarte czasopisma w Polsce i na świecie - Otwarte repozytoria instytucjonalne i dziedzinowe - Licencje Creative Commons w nauce - Korzystanie z otwartych treści naukowych - Otwarte dane badawcze – gdzie szukać, jak udostępniać własne zbiory danych Prosimy o rejestrację poprzez formularz zgłoszeniowy. Decyduje kolejność zgłoszeń. Prosimy je nadsyłać do 16 października 2015.  

W drugiej połowie października trenerzy Platformy Otwartej Nauki przeprowadzili w Narodowym Centrum Badań i Rozwoju cykl szkoleń, Szkolenia te były częścią cyklu działań popularyzujących otwartość w nauce realizowanych przez PON, skierowanych do różnych grup interesariuszy. W 2015 odbyły się szkolenia dla wydawców czasopism naukowych, radców prawnych zrzeszonych w warszawskiej Izbie Radców Prawnych, doktorantów oraz Narodowego Centrum Nauki. Szkolenia przygotowane z myślą o pracownikach Narodowego Centrum Badań i Rozwoju obejmowały kwestie związane z infrastrukturą otwartego dostępu w Polsce i na świecie, trendami w rozwoju komunikacji naukowej, otwieraniem danych badawczych czy prawnymi aspektami otwartej nauki. Omówione zostały również wybrane polityki otwartego dostępu instytucji finansujących badania na świecie w tym National Instiitutes of Health i Komisji Europejskiej. Największe zainteresowanie uczestników wzbudziły kwestie prawne związane z komercjalizacją i patentowaniem w kontekście otwartego dostępu. W zajęciach wzięło udział około 60 pracowników NCBiR. Ze względu na specyfikę potrzeb różnych działów Centrum, uczestnicy zostali podzieleni na trzy grupy szkoleniowe. Niebawem odbędą się kolejne spotkania na temat otwartego dostępu. Już 19 listopada odbędzie się kolejna edycja seminarium dla doktorantów „Publikuj i nie zgiń – czyli jak publikować, aby wspierać swoją karierę”. Seminarium jest odpowiedzią na zainteresowanie doktorantów wydarzeniem, które odbyło się 21 października – nie wszyscy chętni mogli w nim uczestniczyć, więc został wyznaczony kolejny termin. Seminarium jest organizowane przez PON wraz z Obywatelami Nauki, Laboratorium Cyfrowym Humanistyki UW oraz BUW. Niebawem PON przeprowadzi również seminarium dla doktorantów Akademii Pedagogiki Specjalnej.

W Deutsche GeoForschungsZentrum GFZ w Poczdamie odbyły się w dniach 21-23 października 2015 kolejne warsztaty z programowania dla młodych badaczy. Tym razem zajęcia były przeznaczone dla osób, które już posiadają podstawowe umiejętności programistyczne. Oprócz nauki dobrych praktyk programistycznych, ważnym elementem warsztatów były również kwestie związane z otwartą nauką: otwarte udostępnianie danych badawczych, a w szczególności udostępnianie powstałego w ramach badań naukowych oprogramowania. Część programistyczna warsztatów była prowadzona przez instruktorów organizacji Software Carpentry: Husseina El-Sayeda i Petera Steinbacha, natomiast część związana z otwartym udostępnianiem wyników badań naukowych została zorganizowana w ramach działań finansowanego przez Komisję Europejską projektu FOSTER (Facilitate Open Science Training for European Research). Tę część warsztatów prowadziła Marta Hoffman-Sommer z ICM – polskiego partnera FOSTER. Ostatnią część, poświęconą udostępnianiu oprogramowania, prowadził organizator warsztatów, Martin Hammitzsch z GFZ German Research Centre for Geosciences w Poczdamie. W całości warsztatów nacisk był położony na naukę dobrych praktyk w programowaniu w nauce. Program obejmował analizę baz danych, podstawy dobrych praktyk w inżynierii oprogramowania, metody bezpiecznego, odpornego na błędy – „defensywnego” – tworzenia oprogramowania, oraz zarządzanie wersjonowaniem oprogramowania. Ostatni dzień warsztatów koncentrował się na zarządzaniu danymi badawczymi i udostępnianiu danych i oprogramowania.

20 października 2015 Biblioteka Uniwersytetu Łódzkiego zorganizowała VI Seminarium Open Access w ramach Międzynarodowego Tygodnia Otwartej Nauki 2015. W seminarium wzięło udział kilkadziesiąt osób – przede wszystkim studentów i pracowników Uniwersytetu Łódzkiego. Platformę Otwartej Nauki reprezentowała Marta Hoffman-Sommer, która mówiła o otwieraniu danych badawczych i przedstawiła niedawno uruchomiony serwis RepOD – Repozytorium Otwartych Danych, przeznaczone dla całej polskiej społeczności akademickiej i służące do udostępniania danych naukowych. Wśród prelegentów znaleźli się również Paweł Krajewski z Instytutu Genetyki Roślin PAN w Poznaniu, Katarzyna Kurowska z Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Łódzkiego, oraz Emilia Karwasińska z Biblioteki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Oprócz prezentacji i dyskusji w ramach seminarium odbyły się także warsztaty z prawa autorskiego, prowadzone przez dra Krzysztofa Kurosza z Katedry Prawa Cywilnego Uniwersytetu Łódzkiego.

Akademia Pedagogiki Specjalnej w Warszawie, najstarsza polska uczelnia pedagogiczna, zaprosiła Platformę Otwartej Nauki, by 22 października 2015 r. z okazji Tygodnia Otwartej Nauki przedstawić kierunki zmian zachodzące w komunikacji naukowej w Polsce i na świecie. „Otwieranie nauki – co może się wydarzyć, kiedy publikacje i dane naukowe będą dostępne dla wszystkich?” – taki temat zachęcił do przyjścia i udziału w dyskusji pracowników i studentów APS. Wśród poruszonych zagadnień znalazły się nie tylko podstawowe narzędzia wspierające otwarty dostęp - takie jak otwarte repozytoria - oraz kwestie prawne, ale również możliwości wykorzystywania portali społecznościowych dla naukowców w celu dynamizacji dyskusji i wymiany wiedzy. Październikowe spotkanie w APS nie będzie ostatnim. W niedługim czasie odbędzie się szkolenie dla doktorantów tej uczelni, dotyczące otwartej nauki. Będziemy o nim informować w serwisie PON.  

Dziś rozpoczyna się Open Access Week (OAW), znany w Polsce jako Tydzień Otwartej Nauki. Polskie obchody koordynuje Koalicja Otwartej Edukacji (KOED); patronatem objęła je  Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego, prof. Lena Kolarska-Bobińska.  W tym roku OAW zachęca do współpracy w nauce, a hasłem przewodnim obchodów jest „Otwartość dla współpracy” („Open for Collaboration”). Platforma Otwartej Nauki również włącza się w obchody ósmej już edycji OAW. Przygotowaliśmy krótki film promujący otwieranie danych badawczych - "Otwarte dane, lepsza nauka" - w którym o dzieleniu się danymi  mówią eksperci w zakresie  ich udostępniania, przechowywania i przetwarzania: Tim Smith (CERN), Mark Thorley (RCUK), Kevin Ashley (DCC) oraz Mark Parsons (RDA). Film dostępny jest na licencji CC BY i można go wykorzystywać we wszystkich działaniach promujących otwartość w nauce. W środę 21 października 2015 odbędzie się seminarium dla doktorantów: „Publikuj i nie zgiń. Jak publikować, aby być widocznym i wspierać swoją karierę” współorganizowane przez Bibliotekę Uniwersytecką w Warszawie, Obywateli Nauki, Laboratorium Cyfrowe Humanistyki UW i Platformę Otwartej Nauki. Seminarium  będzie poświęcone kierunkom rozwoju komunikacji naukowej, a także z praktycznym kwestiom dotyczącym publikowania i zwiększania zasięgu i oddziaływania artykułów oraz wyników badań, ze szczególnym uwzględnieniem otwartego dostępu.  Seminarium poprowadzą dr hab. Aneta Pieniądz, reprezentująca ruch Obywatele Nauki oraz Lidia Stępińska-Ustasiak, Michał Starczewski i dr Marta Hoffman-Sommer z PON. Członkowie zespołu PON wezmą aktywny udział w organizowanych w Polsce i za granicą wydarzeniach w czasie OAW. 20 października dr Marta Hoffman-Sommer zaprezentuje nowo powstałe Repozytorium Otwartych Danych RepOD na Seminarium Open Access, organizowanym  – jak co roku – przez Uniwersytet Łódzki. 21 października Lidia Stępińska-Ustasiak i Michał Starczewski poprowadzą spotkanie na temat otwartego dostępu z pracownikami i studentami Akademii Pedagogiki Specjalnej. Tego samego dnia w Poczdamie dr Marta Hoffmann-Sommer poprowadzi zajęcia na temat otwartego dostępu do publikacji naukowych i danych badawczych, odbywające się w ramach całodziennych warsztatów przeznaczonych dla młodych badaczy z poczdamskiego GFZ German Research Centre for Geosciences. 

Repozytorium Otwartych Danych RepOD uruchomione przez Platormę Otwartej Nauki już działa i można w nim umieszczać zbiory danych badawczych. RepOD służy do otwartego udostępniania wszystkich typów danych naukowych - takich, które zostały wytworzone, zebrane lub opisane na potrzeby działalności badawczej. Jest to serwis bezpłatny, przeznaczony dla wszystkich polskich naukowców, ze wszystkich dziedzin nauki. RepOD stworzony został z myślą o tzw. małych danych, powstających w pracach badawczych prowadzonych przez pojedynczych naukowców lub niewielkie zespoły naukowe. Umożliwia dzielenie się takimi danymi, dla których nie ma obecnie wyspecjalizowanych repozytoriów dziedzinowych czy tematycznych. W RepOD można udostępniać zarówno dane już wykorzystane w publikacjach naukowych, jak i niepublikowane, surowe albo przetworzone - te decyzje należą do twórców danych. Każdy zbiór danych umieszczony w RepOD otrzymuje numer DOI (digital object identifier), dzięki czemu może być jednoznacznie cytowany w pracach naukowych. RepOD zapewnia także bezpieczną, długoterminową archiwizację. Otwarte udostępnianie danych jest coraz powszechniejsze w świecie naukowym. Udostępnienia danych wykorzystanych w opublikowanych artykułach wymaga bardzo wiele czasopism naukowych, w wielu krajach też instytucje finansujące naukę wymagają otwartego udostępniania danych uzyskanych w trakcie finansowanych badań. Także Komisja Europejska zaleca, by dane badawcze pochodzące ze wszystkich projektów finansowanych w ramach programu Horyzont 2020 były udostępniane w repozytoriach danych, a wybrane obszary programu objęła Pilotażem Otwartych Danych, w ramach którego udostępnianie danych stało się obowiązkiem. Umieszczenie danych w repozytorium ułatwia ich ponowne wykorzystanie, zarówno przez samych twórców (dzięki temu, że dane są prawidłowo opisane), jak i przez innych zainteresowanych. Dzielenie się danymi badawczymi poprawia jakość i efektywność nauki. Badania naukowe posuwają się naprzód szybciej, jest mniej konkurencji a więcej współpracy. Dostępność danych dla badaczy z innych dziedzin nauki i osób spoza środowiska akademickiego daje szanse na ich nowatorskie wykorzystanie. Dzięki otwartym danym łatwiej też sprawdzić, że opublikowane prace opierają się na powtarzalnych wynikach, łatwiej walczyć z oszustwami i nierzetelnością naukową.

Dla wielu początkujących badaczy podstawowym lub jedynym narzędziem do analizy danych jest arkusz kalkulacyjny. Dlatego Martin Hammitzsch z poczdamskiego GFZ German Research Centre for Geosciences zorganizował w dniach 23-25 września warsztaty, dzięki którym naukowcy na wczesnym etapie kariery mogli nauczyć się podstaw programowania i obsługi baz danych, które dają znacznie bardziej efektywne możliwości analizowania danych. Było to kolejne wydarzenie realizowane w ramach projektu FOSTER (Facilitate Open Science Training for European Research), finansowanego przez Komisje Europejską i realizowanego przez 13 partnerów z 8 krajów. Polskim partnerem FOSTER jest ICM. Z punktu widzenia Otwartej Nauki istotne jest także to czy te dane oraz oprogramowanie służące do ich analizy będą dostępne dla każdego z możliwością dalszego wykorzystania. Zagadnieniom prawnym związanym z tymi kwestiami poświęcona została osobna część warsztatu, którą poprowadził przedstawiciel PON, dr Krzysztof Siewicz - radca prawny specjalizujący się w prawnych aspektach przetwarzania informacji. Uczestnicy mieli możliwość zapoznać się z obecnymi praktykami w ramach otwartego dostępu do publikacji naukowych i danych badawczych. Uczestników szczególnie interesowało to, jak w ramach obecnych praktyk wydawnictw najbardziej efektywnie zapewnić otwarty dostęp do własnych publikacji. Spotkanie było okazją do wymiany doświadczeń i porównania różnych perspektyw - w Niemczech na przykład większość czynności z związanych z umieszczaniem w otwartym dostępie prac naukowców bierze na siebie uczelnia, a konkretnie biblioteka. Funkcjonuje to w oparciu o specjalny przepis prawa autorskiego o dozwolonym użytku, pozwalający pod pewnymi warunkami autorowi deponować własne prace w repozytoriach niezależnie od umowy z wydawcą. W części dotyczącej otwartych danych, duże zaangażowanie uczestników wywołało ćwiczenie polegającego na zaplanowaniu procesu zbierania i przetwarzania danych z myślą o ich późniejszym otwartym udostępnianiu.Wkrótce w Poczdamie odbędzie się kolejne szkolenie poświęcone tej tematyce realizowane w ramach projektu FOSTER. Część poświeconą otwartym danym badawczym poprowadzi Marta Hoffman-Sommer z PON.

Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie, Obywatele Nauki, Laboratorium Cyfrowe Humanistyki UW i Platforma Otwartej Nauki zapraszają doktorantów na seminarium „Publikuj i nie zgiń. Jak publikować, aby być widocznym i wspierać swoją karierę”. Celem szkolenia jest zapoznanie uczestników z wiedzą na temat kierunków rozwoju komunikacji naukowej, a także z praktycznymi kwestiami dotyczącymi publikowania i zwiększania zasięgu swoich artykułów oraz wyników badań. Szczególną uwagę prowadzący poświęcą otwartemu dostępowi do treści naukowych (Open Access). Seminarium odbędzie się w ramach światowych obchodów Open Access Week, w Polsce znanym jako Tydzień Otwartej Nauki. Seminarium odbędzie się 21.10.2015 października w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie, w sali 256, w godzinach 10.00 – 13.00. W trakcie seminarium przedstawione zostaną następujące zagadnienia: - Rola publikowania w życiu naukowca - Po co naukowiec publikuje – oczywiste i mniej oczywiste powody publikowania - Jak wybrać miejsce publikacji i czym się kierować - Jak zwiększać zasięg swoich publikacji - Co to jest otwarty dostęp - Czemu i komu służy otwartość w nauce - Jak można realizować otwarty dostęp – czym są zielona i złota droga - Otwarte czasopisma w Polsce i na świecie - Otwarte repozytoria instytucjonalne i dziedzinowe - Licencje Creative Commons w nauce - Korzystanie z otwartych treści naukowych - Otwarte dane badawcze – gdzie szukać, jak udostępniać własne zbiory danych   Prosimy o rejestrację poprzez formularz zgłoszeniowy. Decyduje kolejność zgłoszeń. Prosimy je nadsyłać do 19 października 2015.