Wydarzenia Aktualności
Otwarte zasoby
W 2018 roku rozwijaliśmy zasoby Biblioteki Nauki, w której we współpracy z bazami bibliograficznymi udostępniamy polskie czasopisma naukowe. Aktualnie w Bibliotece Nauki już ponad 900 czasopism jest dostępnych bezpłatnie w wersjach pełnotekstowych, a łączna liczba artykułów w otwartym dostępie wynosi ponad 270 tys. (wzrost o ok. 35% w mijającym roku). Repozytorium CeON, które daje polskim badaczom możliwość prostego i szybkiego umieszczenia prac naukowych w otwartym dostępie, wzbogaciło się w 2018 roku o ponad 2000 dokumentów. W sumie skorzystało z niego już prawie 11 tys. autorów, którzy udostępnili 14585 prac. Otwarte zasoby rozwijamy również w Repozytorium Otwartych Danych RepOD oraz serwisie Otwórz Książkę. Prowadzimy też Agregator CeON, który jest wspólnym punktem dostępu do zasobów polskich otwartych repozytoriów.
Wiedza i kompetencje
Ważnym obszarem naszej działalności są szkolenia i warsztaty, na których przekazujemy polskim badaczom wiedzę i umiejętności z zakresu otwartego dostępu do publikacji naukowych i danych badawczych, prawa autorskiego czy polityk otwartości. W 2018 roku przeprowadziliśmy w całej Polsce 15 szkoleń skierowanych do badaczy na każdym etapie kariery naukowej. Sprawami otwartości w nauce zajmujemy się ponadto w serwisie informacyjnym Otwarta Nauka, prowadzonym od 2007 roku. Informujemy w nim o istotnych wydarzeniach w Polsce i na świecie, analizujemy i komentujemy otwarte rozwiązania oraz publikujemy rozmowy ze specjalistami oraz naukowcami zainteresowanymi otwartą nauką.
Nowe projekty
W sierpniu rozpoczęliśmy realizację 3 projektów finansowanych w ramach Poddziałania 2.3.1. Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa. W ramach projektu Dziedzinowe Repozytoria Otwartych Danych Badawczych zostaną stworzone i uruchomione trzy repozytoria: repozytorium ogólnego przeznaczenia oraz dwa repozytoria dziedzinowe, przeznaczone dla danych społecznych i danych krystalograficznych. Projekt, za którego realizację w ramach Uniwersytetu Warszawskiego odpowiadają Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego oraz Instytut Studiów Społecznych im. Roberta Zajonca, realizowany jest w partnerstwie z Instytutem Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk oraz Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu. Kolejny projekt to Platforma Polskich Publikacji Naukowych, w ramach którego udostępnionych zostanie 90 000 artykułów naukowych, a ponad 500 książek naukowych zostanie opracowanych i udostępnionych w nowych formatach. Projekt przewiduje również stworzenie platformy udostępniania zasobów oraz zarządzania nimi. Jako partner bierzemy ponadto udział w realizacji projektu Udostępnianie cyfrowe zasobów polskich czasopism z nauk przyrodniczych i rolniczych w bazie AGRO, którego liderem jest Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu. Celem projektu jest rozbudowa bazy AGRO poprzez udostępnienie w niej nowych zasobów cyfrowych, w tym digitalizacja wybranych czasopism.
W dniach 26-28 listopada 2018 r. na Politechnice Warszawskiej odbyło się euroCRIS Strategic Membership Meeting. euroCRIS to założone w 2002 r. stowarzyszenie zrzeszające ekspertów z obszaru informacji naukowej, a zwłaszcza systemu kategorii CRIS (Current Research Information Systems). Jednym z tematów spotkania jest otwarta nauka, co wynika z coraz bardziej intensywnych prac nad zwiększeniem interoperacyjności między narzędziami CRIS a serwisami wspierającymi otwartość w nauce, w tym rozwijanymi przez OpenAIRE.
We wtorek, 27 listopada, w panelu o otwartej nauce dwa referaty związane były z OpenAIRE. Jednym z nich było wystąpienie Michała Starczewskiego z Platformy Otwartej Nauki, który odpowiada za polskie Krajowe Biuro Otwartego Dostępu (NOAD) w ramach OpenAIRE. Wystąpienie dotyczyło sieci Krajowych Biur Otwartego Dostępu i konieczności rozwijania kompetencji miękkich obok rozwoju infrastruktury nauki.
W Bibliotece Nauki jest już ponad 900 czasopism naukowych dostępnych bezpłatnie i w wersjach pełnotekstowych. Wśród tytułów ostatnio dodanych lub uzupełnionych o nowe treści znalazły się czasopisma z różnych dyscyplin naukowych, m.in. medycyny, językoznawstwa czy historii. Łączna liczba artykułów w otwartym dostępie wynosi teraz prawie 270 000.
Za nami Tydzień Otwartego Dostępu, czyli siedem intensywnych dni (22-28.10.2018), w czasie których odwiedziliśmy cztery miasta z wykładami i seminariami na temat różnych aspektów otwartej nauki. We wtorek (23 października) wspólnie z Biblioteką Uniwersytecką w Warszawie zorganizowaliśmy seminarium „Jak się przygotować do rewolucji otwartego dostępu?”, które prowadzili Wojciech Fenrich, Michał Starczewski i Natalia Gruenpeter. Podczas spotkania mówiliśmy o tym, w jaki sposób otwarty dostęp wspiera pracę naukowców, jak skutecznie posługiwać się narzędziami prawnymi oraz jakie są założenia europejskiego Planu S przyjętego m.in. przez Narodowe Centrum Nauki. Jakub Szprot, kierujący pracami naszego zespołu, przybliżył najważniejsze zagadnienia dotyczące otwartego dostępu do publikacji naukowych pracownikom Uniwersytetu Gdańskiego (podczas Open Access Info Day, we wtorek 23 października) i Politechniki Krakowskiej (w czwartek 25 października). W piątek (26 października) Michał Starczewski poprowadził szkolenie „Otwarta nauka i licencje Creative Commons” w Bibliotece Uniwersytetu Rzeszowskiego, na którym omówił m.in. różne sposoby udostępniania publikacji, zasady udostępniania danych badawczych, polityki otwartego dostępu oraz prawa autorskie i licencje. W ramach tegorocznej edycji Tygodnia zainicjowaliśmy także serię infografik „ABC otwartego dostępu”, które w zwięzłej formie przybliżają wybrane zagadnienia otwartej nauki, w szczególności kwestie związane z komunikacją naukową. Infografiki publikujemy na Facebooku oraz w serwisie Otwarta Nauka (https://otwartanauka.pl/abc).
Na zaproszenie Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie poprowadziliśmy dla szczecińskich naukowców dwa spotkania poświęcone otwartej nauce. W poniedziałek, 17 września, w Bibliotece ZUT miało miejsce seminarium "Otwarta nauka w pigułce", a następnego dnia w Regionalnym Centrum Innowacji i Transferu Technologii warsztaty z zarządzania danymi badawczymi.
13 września 2018 r. braliśmy udział w Dniu Popularyzacji Matematyki, organizowanym już po raz czwarty na Wydziale Matematyki i Nauk Informacyjnych Politechniki Warszawskiej. W przygotowanej przez nas Strefie Otwartej Nauki rozmawialiśmy o publikacjach naukowych z młodymi ludźmi, którzy być może sami zostaną kiedyś naukowcami. Wskazywaliśmy korzyści płynące z otwartego dostępu dla wszystkich osób zainteresowanych nauką oraz szerzej, dla całego społeczeństwa. Pasjonatów matematyki zaprosiliśmy także do testów prototypu gry edukacyjnej “Open Access”, która w przystępny sposób przybliża zawiły świat grantów i publikacji naukowych.
Dzięki ostatniemu importowi danych z platformy PRESSto Uniwersytetu Adama Mickiewicza liczba pełnych tekstów artykułów naukowych dostępnych dla każdego w Bibliotece Nauki wzrosła za jednym zamachem o ponad 8000 przekraczając próg 250 000.
Był to drugi największy transfer danych w dziejach Biblioteki Nauki, po imporcie z poprzedniej wersji Czytelni Czasopism PAN. Aktualnie do bazy CEJSH importujemy z platform opartych o framework Open Journal Systems dane i pełne teksty niemal 200 polskich czasopism naukowych.
Z platformy PRESSto importujemy pełne teksty następujących czasopism:
Adam Mickiewicz University Law Review
Annales Missiologici Posnanienses
Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna
Journal of Applied Cultural Studies
Kultura-Społeczeństwo-Edukacja
Neofilolog
Poznańskie Studia Slawistyczne
Poznańskie Studia Teologiczne
Przegląd Politologiczny
Przegląd Strategiczny
Rocznik Integracji Europejskiej
Ruch Prawny, Ekonomiczny i Socjologiczny
Studia Europaea Gnesnensia
Studies in Second Language Learning and Teaching
Stronę wydawnictwa Uniwersytetu Adama Mickiewicza w CEJSH oraz linki do wszystkich czasopism importowanych z PRESSto można obejrzeć tutaj.
W lipcu do czasopism udostępnianych w wersji pełnotekstowej w Bibliotece Nauki dołączyły tytuły wydawane przez Instytutu Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk. W otwartym dostępie na naszej platformie znajdą się następujące czasopisma:
Acta Poloniae Historica
Dzieje Najnowsze
Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polski
Kwartalnik Historyczny
Legatio: The Journal for Renaissance and Early Modern Diplomatic Studies
Odrodzenie i Reformacja w Polsce
Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały
Rocznik Lituanistyczny
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych
Roczniki Historyczne
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
Studia Źródłoznawcze. Commentationes
Czasopisma dostępne są w ramach bazy CEJSH (The Central European Journal of Social Sciences and Humanities)
Zapraszamy do lektury!
W piątek, 15 czerwca, miały miejsce ostatnie przed wakacjami warsztaty z zarządzania danymi badawczymi. Warsztaty składały się z dwóch części. W pierwszej Wojciech Fenrich wprowadził uczestników w zagadnienia tworzenia planu zarządzania danymi badawczymi i stosowaniu kryteriów oceny, które dane można udostępnić i kiedy. Druga część, prowadzona przez Michała Starczewskiego, poświęcona była kwestiom prawnym, które często występują w przypadku danych badawczych.