Idea otwartości w edukacji, nauce i kulturze łączy coraz więcej instytucji i organizacji. Budowanie otwartych zasobów wymaga jednak nadal działań wspierających rozwój infrastruktury, treści, kompetencji cyfrowych oraz wiedzy prawnej. Działaniom w tych obszarach poświęcony był drugi letni zjazd organizacji należących do Koalicji Otwartej Edukacji (KOED).
Tegoroczne spotkanie odbywało się w siedzibie Europejskiego Centrum Solidarności, które jako jeden z członków koalicji było zarazem jego uczestnikiem, jak i gospodarzem. Od poniedziałku 28 czerwca do środy 1 lipca przedstawiciele 23 organizacji pracowali nad strategią i planami działań Koalicji na najbliższy rok. Prace odbywały się w trzech grupach roboczych: ds. otwartej edukacji, której działania w czasie zjazdu koordynowali Alek Tarkowski i Anna Stokowska (Centrum Cyfrowe) oraz Kamil Śliwowski (Creative Commons Polska); ds. otwartej nauki, moderowanej przez Bożenę Bednarek-Michalską (UMK) i Lidię Stępińską-Ustasiak (Platforma Otwartej Nauki ICM UW); ds. otwartych instytucji kultury – pod przewodnictwem Klaudii Grabowskiej (Centrum Cyfrowe) i Marcina Wilkowskiego (Fundacja Nowoczesna Polska).
Punktem wyjścia prac grupy roboczej ds. otwartej nauki było podsumowanie stanu otwartości w tym obszarze w Polsce. Bożena Bednarek-Michalska przekonywała, że otwarty dostęp do treści naukowych rozwija się bardzo dobrze, czego dowodem jest duża liczba otwartych czasopism naukowych, systematyczny przyrost repozytoriów, coraz większa świadomość otwartego dostępu wśród naukowców oraz prace Zespołu doradczego ds. otwartego dostępu powołanego w MNiSW. Z tym punktem widzenia polemizowała z kolei dr Aneta Pieniądz z Obywateli Nauki, podkreślając, że brak strategii i narzędzi potrzebnych do wdrażania otwartości uniemożliwia działania na poziomie instytucjonalnym. Mimo różnic wśród uczestników spotkania w ocenie sytuacji nie ulega wątpliwości, że otwartość w nauce wymaga działań adresowanych zarówno do rządu, jak i władz polskich uczelni, instytucji finansujących naukę, pracowników naukowych oraz studentów. Efektem spotkania było przygotowanie planu działań skierowanych do tych adresatów.
Udział w pracach grupy brały osoby, które w ramach swoich organizacji czy inicjatyw od lat realizują działania wspierające otwartość w nauce. Przegląd istniejących już materiałów dotyczących otwartego dostępu pokazał, że wiele treści – w postaci kursów e-learningowych, scenariuszy zajęć, prezentacji, animacji czy wydawnictw – jest już dostępnych. Część z nich jest gotowa do użycia, inne mogą być udostępnione i upowszechniane po aktualizacji. Materiały te zostaną niebawem umieszczone w serwisie Uwolnij Naukę, w nowej zakładce „Dydaktyka”. Za jedno z największych wyzwań związanych z rozwojem otwartego dostępu uczestnicy uznali infrastrukturę repozytoryjną. Obecnie repozytoria posiada w Polsce dwadzieścia kilka intytucji naukowych. Dlatego jednym z tegorocznych priorytetów grupy roboczej ds. otwartej nauki będą skierowane do bibliotekarzy działania wspierające rozwój repozytoriów poprzez dostarczenie opartej na doświadczeniach koalicjantów wiedzy, wskazywanie narzędzi oraz potencjalnych źródeł finansowania repozytoriów.
Jak co roku, Koalicja zaangażuje się w koordynację polskich obchodów Open Access Week, który tym razem obchodzony będzie na całym świecie pod hasłem „Open for Collaboration”. Uczelnie i instytucje mogą zgłaszać propozycje inicjatyw. KOED będzie je wspierał od strony merytorycznej, zapewniając dostęp do materiałów edukacyjnych, oraz komunikacyjnej, informując na swoich stronach oraz na stronie SPARC o wydarzeniach zgłoszonych przez polskie instytucje.
W trakcie zjazdu odbyły się również wybory prezydium KOED. Najwięcej głosów otrzymał Kamil Śliwowski reprezentujący Creative Commons Polska, który objął tym samym funkcję przewodniczącego. W skład prezydium wchodzą również Tomasz Ganicz (Wikimedia), Lidia Stępińska-Ustasiak (Platforma Otwartej Nauki ICM UW), Alek Tarkowski (Centrum Cyfrowe) oraz Rysiek Woźniak z Polskiej Grupy Użytkowników Linuxa (PLUG).
Jacek Kołtan, dyrektor Wydziału Myśli Społecznej ECS wita uczestników. (fot. Borys Kozielski, CC BY 4.0 via Wikimedia Commons)
Spotkanie odbywało się w siedzibie Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku (fot. Borys Kozielski, CC BY 4.0 via Wikimedia Commons)
Grupa zajmująca się otwartą nauką pracuje nad planem działań na najbliższe miesiące (fot. Borys Kozielski, CC BY 4.0 via Wikimedia Commons)