"Praktyczne perspektywy publikowania naukowego" - relacja z wydarzenia
- 18.11.2019
Ponad 120 osób wzięło udział w wydarzeniu „Praktyczne perspektywy publikowania naukowego”, organizowanym z okazji udostępniania na platformie ICM już 1000 czasopism naukowych. Uczestnicy reprezentowali wydawców i redakcje czasopism naukowych z całej Polski, zarówno instytucje współpracujące z ICM w zakresie udostępniania zasobów w Bibliotece Nauki, jak i zainteresowane podjęciem takiej współpracy czy poszerzaniem kompetencji związanych z prowadzeniem otwartego czasopisma.
Podczas uroczystego otwarcia gości przywitał dr Marek Michalewicz. Dyrektor ICM przedstawił najważniejsze obszary działalności jednostki, w tym osiągnięcia związane z otwartym udostępnianiem publikacji naukowych w Bibliotece Nauki. Następnie wykład otwierający wygłosił Dominic Mitchell z Directory of Open Access Journals, który omówił globalne działania na rzecz otwartego dostępu do publikacji, m.in. Plan S, czyli inicjatywę instytucji finansujących badania naukowe, chcących przyspieszyć wprowadzenie pełnego otwartego dostępu do artykułów naukowych. Istotnym elementem wdrażanego planu jest sformułowanie wobec czasopism, platform wydawniczych oraz repozytoriów szeregu konkretnych wymagań w zakresie otwatości: wśród wymogów stawiany czasopismom jest również konieczność rejestracji w DOAJ.
fot. Maciej Tarkowski / CKC UW
Część plenarną uzupełniały sesje warsztatowe przygotowane z myślą o przekazaniu uczestnikom praktycznych umiejętności i wiedzy w zakresie zwiększania otwartości, widoczności i jakości czasopisma. Prowadzone przez Natalię Pamułę-Cieślak (UMK) warsztaty „Skuteczne aplikowanie do Directory of Open Access Journals – o jakości naukowego publikowania otwartego” nawiązywały do wykładu Dominica Mitchella. Prowadząca uzupełniła ogólne informacje na temat DOAJ o praktyczne aspekty funkcjonowania katalogu, m.in. wymogi stawiane czasopismom, sposób oceniania aplikacji oraz standardy przyjęte w DOAJ.
Warsztaty poświęcony indeksowaniu czasopism w bazie Scopus przygotowała Katarzyna Gaca-Zając (Elsevier), która omówiła proces kompleksowej, dwuetapowej oceny czasopism przed przyjęciem do bazy. Temat jest dla wydawców polskich czasopism naukowych ważny ze względu na związek bazy z wykazem czasopism przygotowanym przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Pierwotnie baza Scopus miała być jedyną podstawą wykazu (wraz z czasopismami objętymi programem wsparcia finansowego). Po konsultacjach wykaz rozszerzono o czasopisma z Web of Science, EIRH+ (z zakresu dziedzin nauk humanistycznych, nauk społecznych i teologicznych) oraz recenzowane materiały z konferencji międzynarodowych, ujęte w międzynarodowej bazie DBLP Computer Science Bibliography – w przypadku konferencji uwzględnionych w The Computing Research and Education Association of Australasia (CORE).
Open Journal Systems, czyli kompleksowy system zarządzania publikacją cyfrową omówiły Monika Theus i Aleksandra Szulc z PRESSto, platformy otwartych czasopism UAM. Podczas warsztatu uczestnicy mogli uzyskać informacje na temat sposobu wdrażania platformy OJS, modeli współpracy z czasopismami, a także polityki wdrożenia licencji Creative Commons. Prowadzące przybliżyły także proces redakcyjny: od rejestracji autora i zgłaszania tekstów, poprzez recenzję, aż do publikacji i udostępnienia artykułu na stronie internetowej. Z systemu OJS korzysta coraz więcej akademickich wydawnictw, dostrzegając zalety tego rozwiązania: usprawnienie i przyspieszenie procesu wydawniczego, zapewnienie długoterminowej archiwizacji artykułów czy zwiększenie widoczności i oddziaływania czasopism, także w kontekście międzynarodowym.
W ramach wydarzenia odbyły się ponadto trzy warsztaty przygotowane przez organizatorów, czyli pracowników ICM zajmujących się wsparciem badaczy i instytucji w otwartym udostępnianiu publikacji naukowych, m.in. w ramach Biblioteki Nauki. Krzyszof Siewicz przybliżył proces przechodzenia na licencje Creative Commons oraz wymogi związane z odpowiednim i skutecznym stosowaniem ich w praktyce. Adam Wasążnik i Jan Ciarka przygotowali warsztat o charakterze technicznym na temat interoperacyjności, przybliżyli w nim formaty i rozwiązania techniczne wykorzystywane w przekazywaniu danych pomiędzy różnymi platformami i serwisami. Natalia Gruenpeter i Nikodem Rycko zaproponowali uczestnikom warsztatów przyjrzenie się stosowanym przez zagraniczne czasopisma modelom polityk w zakresie udostępniania danych niezbędnych do weryfikacji wyników przedstawionych w publikacjach.
Wydarzenie „Praktyczne perspektywy publikowania naukowego” objęte było patronatami Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Rektora Uniwersytetu Warszawskiego oraz Przewodniczącego Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich.