8 czerwca 2020 roku odbyły się Krajowe Warsztaty Otwartego Dostępu OpenAIRE, które poświęcone były wdrażaniu instytucjonalnych polityk otwartości. Wydarzenie miało formę wideokonferencji i kierowane było do pełnomocników i koordynatorów ds. otwartego dostępu oraz osób przygotowujących się do objęcia tej roli w instytucjach naukowych.
Pierwszy blok wystąpień miał charakter ogólnego wprowadzenia, podczas którego omówiona została aktualna sytuacja. Jakub Szprot kierujący pracami Platformy Otwartej Nauki w ICM UW powitał gości oraz przedstawił cele inicjatywy. Mateusz Gaczyński z Departamentu Innowacji i Rozwoju Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego omówił aktualne wytyczne Ministerstwa w zakresie otwartości, odwołując się do sformułowanych w 2015 roku „Kierunków rozwoju otwartego dostępu do publikacji i wyników badań naukowych w Polsce” oraz działań na szczeblu europejskim, w szczególności rozwoju European Open Science Cloud (EOSC). Natalia Gruenpeter zaprezentowała działania Krajowego Biura Otwartego Dostępu OpenAIRE oraz aktualnie obowiązujące polityki otwartości. Tylko w roku akademickim 2019/2020 polityki przyjęło aż 7 polskich uczelni oraz jeden instytut naukowy. Informacje na ten temat aktualizowane są w zakładce Polityki otwartości.
Drugi blok wystąpień poświęcony był wdrażaniu polityk otwartości w konkretnych instytucjach. Zaproszone prelegentki, pełniące role pełnomocniczek ds. otwartego dostępu w pięciu różnych jednostkach naukowych, zaprezentowały swoje działania oraz wskazały stojące przed nimi wyzwania. Doktor Katarzyna Świerk z Uniwersytetu Gdańskiego omówiła ogólnouniwersyteckie działania na rzecz otwartości, zasady gromadzenia i ewidencji dorobku naukowego pracowników oraz działalność wydawniczą (m.in. Bazę Wiedzy UG, Repozytorium UG oraz platformę Uniwersyteckie Czasopisma Naukowe), a także wskazała szerszy kontekst działań uniwersytetu na rzecz otwartości. W swojej prezentacji doktor Anna Anetta Janowska ze Szkoły Głównej Handlowej przedstawiła prace na rzecz budowy repozytorium naukowego SGH, podkreślając znaczenie inicjatyw oddolnych, zaangażowania osób pracujących na rzecz otwartości, a także akcji informacyjnych i promocyjnych kierowanych do pracowników naukowych. Doktor Jolanta Przyłuska z Instytutu Medycyny Pracy im. Prof. J. Nofera omówiła przyjęcie polityki w 2016 roku, a następnie przystąpienie Instytutu do wspólnej polityki otwartego dostępu Polskiej Platformy Medycznej w 2018 roku. Celem projektu realizowanego przez siedem uczelni medycznych wspólnie z Instytutem jest m.in. transfer wiedzy pomiędzy sektorem nauk medycznych a społeczeństwem poprzez zapewnienie otwartego dostępu do wyników badań. Politykę Instytutu Slawistyki Polskiej Akademii Nauk zaprezentowała doktor Dorota Leśniewska, która w swoim wystąpieniu omówiła okoliczności przyjęcia polityki, m.in. budowę repozytorium tematycznego iReteslaw, działalność wydawniczą, a także działania na rzecz promocji idei otwartego dostępu. Ostatnia prezentacja przygotowana przez Katarzynę Marszałek i Agnieszkę Ziemkę poświęcona była polityce przyjętej jesienią 2019 roku w Międzynarodowym Instytucie Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie. Prelegentki omówiły działania na rzecz otwartości realizowane w ramach projektu ERA Chairs Horyzont 2020, a także wdrożenie instytucjonalnej polityki w zakresie publikacji i danych badawczych. Wszystkie prezentacje dostępne są w zakładce Materiały.
W wydarzeniu udział wzięło ponad 90 osób z prawie 50 jednostek naukowych. Wśród uczestników były osoby pełniące rolę pełnomocników i koordynatorów ds. otwartego dostępu, jak również osoby zaangażowane w prace na rzecz otwartości w instytucjach, które jeszcze nie przyjęły polityki otwartości. Podczas dyskusji prowadzonej na czacie podjęte zostały m.in. następujące tematy: wdrażanie i realizacja instytucjonalnych polityk otwartości, rekomendacje i polityka Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, ewaluacja jakości działalności naukowej, rola otwartej nauki w kształceniu zdalnym (w szczególności w sytuacji pandemii COVID-19), polityki wydawców oraz umowy transformacyjne.
Zarówno w toku dyskusji prowadzonej na czacie, jak i w ankietach podsumowujących wydarzenie uczestnicy wskazywali, że bardzo ważne jest podtrzymanie i rozwijanie współpracy z osobami zaangażowanymi w realizację polityk otwartości w uczelniach i instytutach naukowych.
Uczestnicy wskazali także tematy, które warto podjąć na kolejnych spotkaniach pełnomocników i koordynatorów ds. otwartego dostępu, takie jak Plan S i polityka otwartości Narodowego Centrum Nauki, sporządzanie planów zarządzania danymi badawczymi, otwarte udostępnianie danych badawczych, infrastruktura otwartego dostępu. Druga część Krajowych Warsztatów Otwartego Dostępu OpenAIRE poświęcona będzie danym badawczym i zasadom FAIR. Wydarzenie zostało zaplanowane na jesień 2020 roku, a jego forma zależeć będzie od sytuacji epidemiologicznej.