Newsletter
Wydarzenia

Aktualności

Zaproszenie do udziału w panelu: Be Open – Be Scientist! The global transformation of science
15. lipca 2022 r. w Katowicach odbędzie się ogólnoeuropejska konferencja EuroScience Open Forum 2022 Katowice Regional Site. W wydarzeniu weźmie udział m.in. dr Natalia Gruenpeter z Platformy Otwartej Nauki ICM UW, która zabierze głos podczas panelu Be Open – Be Scientist! The global transformation of science. Tematami panelu będą czynniki systemowe wspierające realizację polityki Otwartej Nauki, ale także bariery hamujące ten proces. Ponadto podjęta zostanie próba odpowiedzi na pytanie, jak lokalne i globalne społeczeństwo korzystać może z dobra wspólnego, jakim jest Otwarta Nauka. Z kolei w panelu Effective scientific publisher. A look into the future - Publishers weźmie udział dr Krzysztof Siewicz z Platformy Otwartej Nauki ICM UW, który zaprezentuje serwis Biblioteka Nauki i jego korzyści dla wydawców. Podczas tego panelu dyskutowane będą możliwości synergii działań różnych instytucji związanych rozpowszechnianiem treści naukowych, zwłaszcza w kontekście Otwartej Nauki. Udział w wydarzeniu jest bezpłatny. Rejestracja trwa do 13.07.2022 r.Link do rejestracji: https://systemcoffee.pl/?lang=en&go2rej=1&kid=1313. Więcej informacji na temat EuroScience Open Forum 2022 Katowice Regional Site znajduje się na stronie wydarzenia: https://www.esof.eu/katowice-regional-site/.  
Szkolenie z zarządzania danymi badawczymi dla pracowników Uniwersytetu Warszawskiego
We współpracy z Biblioteką Uniwersytecką w Warszawie organizujemy szkolenie z zarządzania danymi badawczymi kierowane do pracowników i doktorantów Uniwersytetu Warszawskiego. Szkolenie odbędzie się 18 maja o godz. 10:00. Program obejmuje: praktyczne aspekty zarządzania danymi badawczymi (plany zarządzania danymi i otwarte udostępnianie danych) oraz aspekty prawne. Podczas spotkania odpowiemy też na najczęściej zadawane pytania związane z zarządzaniem danymi badawczymi. Pytania prosimy kierować poprzez formularz rejestracyjny. Liczba miejsc jest ograniczona.  
Zagraj w otwarte karty
Zbliża się ewaluacja. Czy uda Ci się na czas opublikować artykuł? Z każdą rundą sytuacja w czasopismach się zmienia, rozegraj swoje karty jak najlepiej. Zagraj w grę, która z przymrużeniem oka wprowadza w świat komunikacji naukowej. Jako gracz masz do wyboru kilka działań: możesz zainicjować lub odpowiedzieć na call for papers, zaangażować się w proces recenzji (peer review), a także przekształcić model działania czasopisma na open access (wykonać tzw. flipping). Zasady gry i karty do samodzielnego wydruku znajdziesz na stronie Gra karciana PON. Materiały udostępnione są na umożliwiającej adaptację licencji CC-BY. Mamy nadzieję, że gra przysłuży się nie tylko rozrywce, ale będzie też przydatna w celach szkoleniowych np. dla doktorantów lub studentów.
Podsumowanie 2019 roku
Otwarte zasoby Rok 2019 był wyjątkowy dla Biblioteki Nauki, której zasoby rozwijamy we współpracy z bazami bibliograficznymi oraz wydawcami i redakcjami czasopism naukowych. W połowie roku serwis zapewniał otwarty dostęp do ponad 300 tys. artykułów z 1000 czasopism. Z tej okazji 21 października 2019 r. zorganizowaliśmy wydarzenie „Praktyczne perspektywy publikowania naukowego”, którego celem była promocja powiększających się zasobów, poszerzanie wiedzy na temat otwartości, widoczności i jakości czasopism, a także wymiana doświadczeń w gronie redaktorów i wydawców. Aktualnie w Bibliotece Nauki udostępniamy już pełne teksty ponad 320 tys. artykułów z 1010 czasopism naukowych.  W Repozytorium CeON, które daje polskim badaczom możliwość prostego i szybkiego umieszczenia prac naukowych w otwartym dostępie, zdeponowanych zostało w tym roku prawie 2000 nowych dokumentów. Z serwisu skorzystało ponad 11 tys. autorów, którzy udostępnili 16064 utwory, m.in. artykuły, książki, doktoraty czy materiały konferencyjne.  Otwarte zasoby rozwijamy również w serwisie Otwórz Książkę oraz w Repozytorium Otwartych Danych RepOD, w którym dostępnych jest ponad 100 zestawów danych badawczych. Prowadzimy też Agregator CeON, który działa jako wspólny punkt dostępu do zasobów polskich otwartych repozytoriów. Wiedza i kompetencje Równolegle do rozwoju infrastruktury i zasobów organizujemy szkolenia, których celem jest zwiększenie wiedzy na temat otwartych modeli komunikacji naukowej. Za cel stawiamy sobie kompleksowe podejście do otwartej nauki, dlatego podczas szkoleń poruszamy zagadnienia prawne, dotyczące m.in. prawa autorskiego, wolnych licencji czy polityk otwartości, oraz praktyczne, obejmujące m.in. dostępne narzędzia i rozwiązania w zakresie otwartych publikacji i danych badawczych. W tym roku nasza działalność szkoleniowa zaprezentowana została jako case study w projekcie „Open Science skilling and training initiatives in Europe” zainicjowanym przez grupę roboczą Digital Skills for Library Staff and Researchers, która działa w ramach stowarzyszenia europejskich bibliotek naukowych LIBER. W 2019 roku szczególnie interesujący i ważny okazał się dla polskich naukowców temat danych badawczych. W całej Polsce przeprowadziliśmy 15 warsztatów z zarządzania danymi badawczymi, w których udział wzięło w sumie ponad 250 osób: naukowców, bibliotekarzy, pracowników biur prawnych i administracji. Ponad połowa warsztatów zorganizowana została na zaproszenie instytucji z całej Polski, najczęściej bibliotek akademickich. Wiedzę na temat otwartego dostępu do publikacji i danych badawczych, a także istotnych inicjatyw i wydarzeń w Polsce i na świecie przekazujemy także w serwisie Otwarta Nauka. W tym roku uważnie śledziliśmy m.in. rozwój Planu S, przyjęcie Dyrektywy o otwartych danych i ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego, a także dyskusje dotyczące ewaluacji jakości działalności naukowej, które toczyły się m.in. podczas Open Science Fair w Porto. Nowe projekty  W 2019 roku kontynuowaliśmy realizację projektów finansowanych w ramach Poddziałania 2.3.1. Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa, które rozpoczęły się w połowie 2018 roku.  W ramach projektu Platforma Polskich Publikacji Naukowych prowadzone sa prace programistyczne, których celem jest stworzenie nowej platformy służącej do przechowywania i udostępniania publikacji. Zespół Platformy Polskich Publikacji Naukowych zaprezentował projekt podczas 27. Konferencji Redaktorów Czasopism Akademickich w Kaliszu oraz przeprowadził 5 szkoleń dla redaktorów i wydawców czasopism naukowych. Za realizację projektu odpowiada Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego.  W ramach projektu Dziedzinowe Repozytoria Otwartych Danych Badawczych toczą się prace nad uruchomieniem trzech repozytoriów: repozytorium ogólnego przeznaczenia oraz dwóch repozytoriów dziedzinowych, przeznaczonych dla danych społecznych i danych krystalograficznych. W tym roku powstały ponadto broszury informacyjne udostępnione na stronie na licencji CC-BY 4.0, a zimą rozpoczęły się szkolenia z zarządzania danymi badawczymi. Za realizację projektu w ramach Uniwersytetu Warszawskiego odpowiadają Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego oraz Instytut Studiów Społecznych im. Roberta Zajonca. Partnerami projektu są Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk oraz Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu. ​ Bierzemy ponadto udział w realizacji projektu Udostępnianie cyfrowe zasobów polskich czasopism z nauk przyrodniczych i rolniczych w bazie AGRO, którego liderem jest Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu. Celem projektu jest rozbudowa bazy AGRO poprzez udostępnienie w niej nowych zasobów cyfrowych, w tym digitalizacja wybranych czasopism. Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego jest partnerem projektu.
Szkolenia w ramach projektu Dziedzinowe Repozytoria Otwartych Danych Badawczych
26 listopada i 3 grudnia 2019 r. odbyły się pierwsze szkolenia z zarządzania danymi badawczymi w ramach projektu Dziedzinowe Repozytoria Otwartych Danych Badawczych. W spotkaniach zorganizowanych w Bibliotece Uniwersyteckiej w Toruniu oraz w Collegium Chemicum Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu uczestniczyło w sumie 39 osób – badaczy, bibliotekarzy i pracowników uczelni wspierających naukowców w realizacji projektów badawczych. Podczas szkoleń omówione zostały najważniejsze zasady i dobre praktyki zarządzania danymi badawczymi, a także praktyczne i prawne aspekty udostępniania danych w sposób otwarty. Zaprezentowany został także sam projekt Dziedzinowe Repozytoria Otwartych Danych Badawczych – tworzone w jego ramach repozytoria, a także dostępne materiały informacyjne i edukacyjne.      Projekt Dziedzinowe Repozytoria Otwartych Danych Badawczych ma na celu poprawę dostępności zasobów nauki dzięki ich udostępnieniu w repozytoriach otwartych danych badawczych, a także poprawę jakości udostępnianych danych i metadanych oraz ułatwienie ich lepszego wykorzystania. Będzie to możliwe dzięki utworzeniu i uruchomieniu trzech repozytoriów: repozytorium ogólnego przeznaczenia oraz dwóch repozytoriów dziedzinowych, przeznaczonych dla danych społecznych i danych krystalograficznych. W ramach projektu przygotowane i udostępnione zostały broszury informacyjne, które pobrać można ze strony projektu.  
Szkolenia w Wojskowym Instytucie Medycznym w Warszawie
W listopadzie przeprowadziliśmy szkolenia z zarządzania danymi badawczymi i otwartego udostępniania danych dla pracowaników i doktorantów Wojskowego Instytutu Medycznego. W ramach trzech spotkań omówiliśmy praktyczne i prawne aspekty udostępniania danych oraz przygotowywanie planu zarządzania danymi. Szkolenia były jednym z elementów strategii wdrażania polityki otwartego dostępu do publikacji naukowych i danych badawczych realizowanej przez Wojskowy Instytut Medyczny w 2019 i 2020 roku.     
Cykl szkoleń z zarządzania danymi badawczymi
W ramach jesiennego cyklu szkoleń z zarządzania danymi badawczymi odwiedziliśmy Politechnikę Łódzką (29.10.2019), Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu (5-6.11.2019), Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie (19.11.2019) oraz Politechnikę Warszawską (22.11.2019). Podczas warsztatów omówiliśmy m.in. polityki otwartości w zakresie danych badawczych, najważniejsze zasady zarządzania danymi oraz prawne aspekty udostępniania danych. Część wykładowa połączona była z ćwiczeniem warsztatowym, polegającym na omówieniu planów zarządzania danymi badawczymi. W warsztatach uczestniczyło w sumie ponad 90 osób; naukowców, bibliotekarzy oraz pracowników zajmujących się wsparciem badaczy w zakresie realizacji projektów badawczych. Cykl był kontynuacją warsztatów, które odbyły się w czasie Tygodnia Otwartego Dostępu. Wszystkie szkolenia zorganizowane zostały przez Platformę Otwartej Nauki we współpracy z goszczącymi nas uczelniami oraz Krajowym Biurem Otwartego Dostępu prowadzonym w ramach projektu OpenAIRE.     Politechnika Łódzka        Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu    Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie        Politechnika Warszawska    
Podsumowanie Tygodnia Otwartego Dostępu
Jak co roku zespół Platformy Otwartej Nauki uczestniczył w Tygodniu Otwartego Dostępu, ogólnoświatowym wydarzenia, którego celem jest promocja otwartego dostępu do wyników badań naukowych. Tegoroczna edycja rozpoczęła się od wydarzenia "Praktyczne perspektywy publikowania naukowego" organizowanego z okazji udostępniania w Bibliotece Nauki ponad 1000 czasopism w otwartym dostępie. W całodniowym spotkaniu, które odbyło się 21 października w Bibliotece Uniwersyteciej w Warszawie, udział wzięło ponad 120 osób reprezentujących wydawców i redakcje polskich czasopism naukowych. Podsumowanie spotkania przeczytać można w aktualnościach lub na stronie wydarzenia.  Kolejne wydarzenia w ramach Tygodnia dotyczyły nie tylko otwartego dostępu do publikacji, ale również kwestii udostępniania danych badawczych, ważnej dla polskich naukowców chcących składać wnioski do Narodowego Centrum Nauki. Grantodawca planuje przyjąć politykę otwartości obejmującą dane wytwarzane i wykorzystywane w ramach realizacji projektów, a pierwszym etapem jest wymóg sporządzania planu zarządzania danymi badawczymi dołączanego do wniosków.  23 października temat udostępniania danych badawczych i prawnych aspektów przybliżył Nikodem Rycko podczas Open Access Info Day w Bibliotece Głównej Uniwersytetu Gdańskiego. 23 i 24 października na zaproszenie Działu Repozytorium i Pozycjonowania Wydawnictw KUL Natalia Gruenpeter i Krzysztof Siewicz przeprowadzili warsztaty z zarządzania danymi badawczymi oraz szkolenie dotyczące instytucjonalnych polityk otwartości. Kolejne warsztaty z zarządzania danymi badawczymi przeprowadzili Wojciech Fenrich i Nikodem Rycko podczas 10. Seminarium Open Access w Bibliotece Uniwersytetu Łódzkiego. W piątek na zaproszenie Akademii Pedagogiki Specjalnej Natalia Gruenpeter przygotowała wykład na temat otwartego udostępniania danych badawczych ze szczególnym uwzględnieniem obszaru nauk społecznych i humanistycznych.
"Praktyczne perspektywy publikowania naukowego" - relacja z wydarzenia
Ponad 120 osób wzięło udział w wydarzeniu „Praktyczne perspektywy publikowania naukowego”, organizowanym z okazji udostępniania na platformie ICM już 1000 czasopism naukowych. Uczestnicy reprezentowali wydawców i redakcje czasopism naukowych z całej Polski, zarówno instytucje współpracujące z ICM w zakresie udostępniania zasobów w Bibliotece Nauki, jak i zainteresowane podjęciem takiej współpracy czy poszerzaniem kompetencji związanych z prowadzeniem otwartego czasopisma. Podczas uroczystego otwarcia gości przywitał dr Marek Michalewicz. Dyrektor ICM przedstawił najważniejsze obszary działalności jednostki, w tym osiągnięcia związane z otwartym udostępnianiem publikacji naukowych w Bibliotece Nauki. Następnie wykład otwierający wygłosił Dominic Mitchell z Directory of Open Access Journals, który omówił globalne działania na rzecz otwartego dostępu do publikacji, m.in. Plan S, czyli inicjatywę instytucji finansujących badania naukowe, chcących przyspieszyć wprowadzenie pełnego otwartego dostępu do artykułów naukowych. Istotnym elementem wdrażanego planu jest sformułowanie wobec czasopism, platform wydawniczych oraz repozytoriów szeregu konkretnych wymagań w zakresie otwatości: wśród wymogów stawiany czasopismom jest również konieczność rejestracji w DOAJ.      fot. Maciej Tarkowski / CKC UW Część plenarną uzupełniały sesje warsztatowe przygotowane z myślą o przekazaniu uczestnikom praktycznych umiejętności i wiedzy w zakresie zwiększania otwartości, widoczności i jakości czasopisma. Prowadzone przez Natalię Pamułę-Cieślak (UMK) warsztaty „Skuteczne aplikowanie do Directory of Open Access Journals – o jakości naukowego publikowania otwartego” nawiązywały do wykładu Dominica Mitchella. Prowadząca uzupełniła ogólne informacje na temat DOAJ o praktyczne aspekty funkcjonowania katalogu, m.in. wymogi stawiane czasopismom, sposób oceniania aplikacji oraz standardy przyjęte w DOAJ. Warsztaty poświęcony indeksowaniu czasopism w bazie Scopus przygotowała Katarzyna Gaca-Zając (Elsevier), która omówiła proces kompleksowej, dwuetapowej oceny czasopism przed przyjęciem do bazy. Temat jest dla wydawców polskich czasopism naukowych ważny ze względu na związek bazy z wykazem czasopism przygotowanym przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Pierwotnie baza Scopus miała być jedyną podstawą wykazu (wraz z czasopismami objętymi programem wsparcia finansowego). Po konsultacjach wykaz rozszerzono o czasopisma z Web of Science, EIRH+ (z zakresu dziedzin nauk humanistycznych, nauk społecznych i teologicznych) oraz recenzowane materiały z konferencji międzynarodowych, ujęte w międzynarodowej bazie DBLP Computer Science Bibliography – w przypadku konferencji uwzględnionych w The Computing Research and Education Association of Australasia (CORE). Open Journal Systems, czyli kompleksowy system zarządzania publikacją cyfrową omówiły Monika Theus i Aleksandra Szulc z PRESSto, platformy otwartych czasopism UAM. Podczas warsztatu uczestnicy mogli uzyskać informacje na temat sposobu wdrażania platformy OJS, modeli współpracy z czasopismami, a także polityki wdrożenia licencji Creative Commons. Prowadzące przybliżyły także proces redakcyjny: od rejestracji autora i zgłaszania tekstów, poprzez recenzję, aż do publikacji i udostępnienia artykułu na stronie internetowej. Z systemu OJS korzysta coraz więcej akademickich wydawnictw, dostrzegając zalety tego rozwiązania: usprawnienie i przyspieszenie procesu wydawniczego, zapewnienie długoterminowej archiwizacji artykułów czy zwiększenie widoczności i oddziaływania czasopism, także w kontekście międzynarodowym. W ramach wydarzenia odbyły się ponadto trzy warsztaty przygotowane przez organizatorów, czyli pracowników ICM zajmujących się wsparciem badaczy i instytucji w otwartym udostępnianiu publikacji naukowych, m.in. w ramach Biblioteki Nauki. Krzyszof Siewicz przybliżył proces przechodzenia na licencje Creative Commons oraz wymogi związane z odpowiednim i skutecznym stosowaniem ich w praktyce. Adam Wasążnik i Jan Ciarka przygotowali warsztat o charakterze technicznym na temat interoperacyjności, przybliżyli w nim formaty i rozwiązania techniczne wykorzystywane w przekazywaniu danych pomiędzy różnymi platformami i serwisami. Natalia Gruenpeter i Nikodem Rycko zaproponowali uczestnikom warsztatów przyjrzenie się stosowanym przez zagraniczne czasopisma modelom polityk w zakresie udostępniania danych niezbędnych do weryfikacji wyników przedstawionych w publikacjach. Wydarzenie „Praktyczne perspektywy publikowania naukowego” objęte było patronatami Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Rektora Uniwersytetu Warszawskiego oraz Przewodniczącego Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich.
Tydzień Otwartego Dostępu
21 października rozpoczyna się Tydzień Otwartego Dostępu, w tym roku organizowany pod hasłem „Otwartość dla kogo? Powszechny dostęp do wiedzy” („Open for Whom? Equity in Open Knowledge”). Wydarzenie ma charakter globalny i społecznościowy - każdy może włączyć się w obchody, organizując spotkanie, seminarium, warsztaty czy webinar. Polską edycję koordynują wspólnie Koalicja Otwartej Edukacji oraz Stowarzyszenie EBIB i Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Zespół Platformy Otwartej Nauki od lat aktywnie włącza się w obchody Tygodnia Otwartego Dostępu, organizując debaty, szkolenia i warsztaty. W tym roku program obejmuje aż 5 wydarzeń: 21 października w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie odbędzie się wydarzenie „Praktyczne perspektywy publikowania naukowego”, organizowane z okazji udostępniania na platformie ICM (Biblioteka Nauki) pełnych tekstów ponad 300 000 artykułów z 1000 czasopism naukowych ukazujących się w otwartym dostępie. W ramach wydarzenia zaplanowano warsztaty dla wydawców i redaktorów czasopism naukowych. Więcej informacji znaleźć można na stronie wydarzenia: http://pon.edu.pl/1000. 23 października w ramach Open Access Info Day organizowanego przez Uniwersytet Gdański zapraszamy na wykład i konsultacje „Otwarte dane badawcze” Nikodema Rycko. 23 i 24 października we współpracy z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim Jana Pawła II organizujemy warsztaty z zarządzania danymi badawczymi oraz szkolenie „Polityki otwartości. Praktyczne konsekwencje dla naukowców”, które poprowadzą Natalia Gruenpeter, Krzysztof Siewicz. 25 października w ramach 10. Seminarium Open Access w Bibliotece Uniwersytetu Łódzkiego odbędą się warsztaty z zarządzania danymi badawczymi, które poprowadzą Wojciech Fenrich i Nikodem Rycko.  25 października w Bibliotece Akademii Pedagogiki Specjalnej wykład pt. „Otwarte dane badawcze w naukach społecznych i humanistycznych” wygłosi Natalia Gruenpeter.