Aktualności

Jednym z projektów realizowanych przez nas w ICM UW jest Platforma Polskich Publikacji Naukowych – nowoczesny system dystrybucji treści dający wydawcom możliwość dotarcia do globalnego odbiorcy. W ramach projektu Program Operacyjny Polska Cyfrowa tworzymy platformę, która usprawni pracę redakcji dzięki najnowszym rozwiązaniom w dziedzinie interfejsów i doświadczenia użytkownika. Znajdą na niej również zastosowanie stworzone w Interdyscyplinarnym Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego mechanizmy automatyzacji działań. Projekt pozyska do swoich zasobów 90 tys. artykułów naukowych (w tym 25 tys. na licencjach Creative Commons), ale udostępniane na nowej platformie będą również wszystkie zasoby składające się obecnie na Bibliotekę Nauki, czyli prawie 300 tys. dokumentów. W przeciwieństwie do Biblioteki Nauki, Platforma Polskich Publikacji Naukowych nie ogranicza się do czasopism, ale będzie obsługiwać również dystrybucję książek w otwartym dostępie. Dla ICM UW jest to kolejny etap w działalności rozpowszechniania polskich treści naukowych w otwartym dostępie, w której to dziedzinie działamy od prawie 20 lat.

Rozpoczęliśmy wczoraj serię warsztatów, których celem jest przybliżenie naukowcom zasad tworzenia planu zarządzania danymi badawczymi oraz prawnych aspektów udostępniania danych. Pierwsze spotkanie, prowadzone przez Wojciecha Fenricha i Krzysztofa Siewicza, odbyło się 8 kwietnia w Interdyscyplinarnym Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego UW w Warszawie. Uczestniczyli w nim naukowcy z różnych dyscyplin zainteresowani dobrymi praktykami oraz wymogami związanymi z udostępnianiem danych. Kolejne warsztaty odbędą się 17 kwietnia w Warszawie, natomiast w maju odwiedzimy inne miasta. Informacje na temat planowanych szkoleń znajdują się w zakładce Wydarzenia.   

Repozytorium CeON zawiera już ponad 15 000 publikacji naukowych w otwartym dostępie, w tym 9357 na otwartych licencjach. Z możliwości upowszechniania dorobku naukowego za jego pośrednictwem skorzystało do tej pory 11289 naukowców, którzy udostępnili 15002 prac w różnych językach, w tym 11109 artykułów, 2315 książek, 56 doktoratów, 407 materiałów konferencyjnych i 162 raporty. Najpopularniejsze z nich mają ponad 3000 odsłon. Repozytorium CeON jest coraz lepiej rozpoznawalne. W zeszłym roku liczba umieszczonych w nim publikacji zwiększyła się o 15%, liczba unikalnych odsłon wyniosła niemal 300 tys., zanotowano też ponad 79 tys. pobrań. Odbiorcy udostępnianych treści pochodzą nie tylko z Polski, ale też z innych krajów europejskich i pozaeuropejskich. Zapraszamy do korzystania z zasobów Repozytorium i udostępniania w nim publikacji!

Otwarte zasoby W 2018 roku rozwijaliśmy zasoby Biblioteki Nauki, w której we współpracy z bazami bibliograficznymi udostępniamy polskie czasopisma naukowe. Aktualnie w Bibliotece Nauki już ponad 900 czasopism jest dostępnych bezpłatnie w wersjach pełnotekstowych, a łączna liczba artykułów w otwartym dostępie wynosi ponad 270 tys. (wzrost o ok. 35% w mijającym roku). Repozytorium CeON, które daje polskim badaczom możliwość prostego i szybkiego umieszczenia prac naukowych w otwartym dostępie, wzbogaciło się w 2018 roku o ponad 2000 dokumentów. W sumie skorzystało z niego już prawie 11 tys. autorów, którzy udostępnili 14585 prac. Otwarte zasoby rozwijamy również w Repozytorium Otwartych Danych RepOD oraz serwisie Otwórz Książkę. Prowadzimy też Agregator CeON, który jest wspólnym punktem dostępu do zasobów polskich otwartych repozytoriów. Wiedza i kompetencje Ważnym obszarem naszej działalności są szkolenia i warsztaty, na których przekazujemy polskim badaczom wiedzę i umiejętności z zakresu otwartego dostępu do publikacji naukowych i danych badawczych, prawa autorskiego czy polityk otwartości. W 2018 roku przeprowadziliśmy w całej Polsce 15 szkoleń skierowanych do badaczy na każdym etapie kariery naukowej. Sprawami otwartości w nauce zajmujemy się ponadto w serwisie informacyjnym Otwarta Nauka, prowadzonym od 2007 roku. Informujemy w nim o istotnych wydarzeniach w Polsce i na świecie, analizujemy i komentujemy otwarte rozwiązania oraz publikujemy rozmowy ze specjalistami oraz naukowcami zainteresowanymi otwartą nauką. Nowe projekty W sierpniu rozpoczęliśmy realizację 3 projektów finansowanych w ramach Poddziałania 2.3.1. Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa. W ramach projektu Dziedzinowe Repozytoria Otwartych Danych Badawczych zostaną stworzone i uruchomione trzy repozytoria: repozytorium ogólnego przeznaczenia oraz dwa repozytoria dziedzinowe, przeznaczone dla danych społecznych i danych krystalograficznych. Projekt, za którego realizację w ramach Uniwersytetu Warszawskiego odpowiadają Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego oraz Instytut Studiów Społecznych im. Roberta Zajonca, realizowany jest w partnerstwie z Instytutem Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk oraz Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu. Kolejny projekt to Platforma Polskich Publikacji Naukowych, w ramach którego udostępnionych zostanie 90 000 artykułów naukowych, a ponad 500 książek naukowych zostanie opracowanych i udostępnionych w nowych formatach. Projekt przewiduje również stworzenie platformy udostępniania zasobów oraz zarządzania nimi. Jako partner bierzemy ponadto udział w realizacji projektu Udostępnianie cyfrowe zasobów polskich czasopism z nauk przyrodniczych i rolniczych w bazie AGRO, którego liderem jest Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu. Celem projektu jest rozbudowa bazy AGRO poprzez udostępnienie w niej nowych zasobów cyfrowych, w tym digitalizacja wybranych czasopism.

W dniach 26-28 listopada 2018 r. na Politechnice Warszawskiej odbyło się euroCRIS Strategic Membership Meeting. euroCRIS to założone w 2002 r. stowarzyszenie zrzeszające ekspertów z obszaru informacji naukowej, a zwłaszcza systemu kategorii CRIS (Current Research Information Systems). Jednym z tematów spotkania jest otwarta nauka, co wynika z coraz bardziej intensywnych prac nad zwiększeniem interoperacyjności między narzędziami CRIS a serwisami wspierającymi otwartość w nauce, w tym rozwijanymi przez OpenAIRE. We wtorek, 27 listopada, w panelu o otwartej nauce dwa referaty związane były z OpenAIRE. Jednym z nich było wystąpienie Michała Starczewskiego z Platformy Otwartej Nauki, który odpowiada za polskie Krajowe Biuro Otwartego Dostępu (NOAD) w ramach OpenAIRE. Wystąpienie dotyczyło sieci Krajowych Biur Otwartego Dostępu i konieczności rozwijania kompetencji miękkich obok rozwoju infrastruktury nauki.

W Bibliotece Nauki jest już ponad 900 czasopism naukowych dostępnych bezpłatnie i w wersjach pełnotekstowych. Wśród tytułów ostatnio dodanych lub uzupełnionych o nowe treści znalazły się czasopisma z różnych dyscyplin naukowych, m.in. medycyny, językoznawstwa czy historii. Łączna liczba artykułów w otwartym dostępie wynosi teraz prawie 270 000.

Za nami Tydzień Otwartego Dostępu, czyli siedem intensywnych dni (22-28.10.2018), w czasie których odwiedziliśmy cztery miasta z wykładami i seminariami na temat różnych aspektów otwartej nauki. We wtorek (23 października) wspólnie z Biblioteką Uniwersytecką w Warszawie zorganizowaliśmy seminarium „Jak się przygotować do rewolucji otwartego dostępu?”, które prowadzili Wojciech Fenrich, Michał Starczewski i Natalia Gruenpeter. Podczas spotkania mówiliśmy o tym, w jaki sposób otwarty dostęp wspiera pracę naukowców, jak skutecznie posługiwać się narzędziami prawnymi oraz jakie są założenia europejskiego Planu S przyjętego m.in. przez Narodowe Centrum Nauki. Jakub Szprot, kierujący pracami naszego zespołu, przybliżył najważniejsze zagadnienia dotyczące otwartego dostępu do publikacji naukowych pracownikom Uniwersytetu Gdańskiego (podczas Open Access Info Day, we wtorek 23 października) i Politechniki Krakowskiej (w czwartek 25 października). W piątek (26 października) Michał Starczewski poprowadził szkolenie „Otwarta nauka i licencje Creative Commons” w Bibliotece Uniwersytetu Rzeszowskiego, na którym omówił m.in. różne sposoby udostępniania publikacji, zasady udostępniania danych badawczych, polityki otwartego dostępu oraz prawa autorskie i licencje. W ramach tegorocznej edycji Tygodnia zainicjowaliśmy także serię infografik „ABC otwartego dostępu”, które w zwięzłej formie przybliżają wybrane zagadnienia otwartej nauki, w szczególności kwestie związane z komunikacją naukową. Infografiki publikujemy na Facebooku oraz w serwisie Otwarta Nauka (https://otwartanauka.pl/abc).    

Na zaproszenie Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie poprowadziliśmy dla szczecińskich naukowców dwa spotkania poświęcone otwartej nauce. W poniedziałek, 17 września, w Bibliotece ZUT miało miejsce seminarium "Otwarta nauka w pigułce", a następnego dnia w Regionalnym Centrum Innowacji i Transferu Technologii warsztaty z zarządzania danymi badawczymi.                                                              

13 września braliśmy udział w Dniu Popularyzacji Matematyki, organizowanym już po raz czwarty na Wydziale Matematyki i Nauk Informacyjnych Politechniki Warszawskiej. W przygotowanej przez nas Strefie Otwartej Nauki rozmawialiśmy o publikacjach naukowych z młodymi ludźmi, którzy być może sami zostaną kiedyś naukowcami. Wskazywaliśmy korzyści płynące z otwartego dostępu dla wszystkich osób zainteresowanych nauką oraz szerzej, dla całego społeczeństwa. Pasjonatów matematyki zaprosiliśmy także do testów prototypu gry edukacyjnej “Open Access”, która w przystępny sposób przybliża zawiły świat grantów i publikacji naukowych.    

Dzięki ostatniemu importowi danych z platformy PRESSto Uniwersytetu Adama Mickiewicza liczba pełnych tekstów artykułów naukowych dostępnych dla każdego w Bibliotece Nauki wzrosła za jednym zamachem o ponad 8000 przekraczając próg 250 000. Był to drugi największy transfer danych w dziejach Biblioteki Nauki, po imporcie z poprzedniej wersji Czytelni Czasopism PAN. Aktualnie do bazy CEJSH importujemy z platform opartych o framework Open Journal Systems dane i pełne teksty niemal 200 polskich czasopism naukowych. Z platformy PRESSto importujemy pełne teksty następujących czasopism: Adam Mickiewicz University Law Review Annales Missiologici Posnanienses Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna Journal of Applied Cultural Studies Kultura-Społeczeństwo-Edukacja Neofilolog Poznańskie Studia Slawistyczne Poznańskie Studia Teologiczne Przegląd Politologiczny Przegląd Strategiczny Rocznik Integracji Europejskiej Ruch Prawny, Ekonomiczny i Socjologiczny Studia Europaea Gnesnensia Studies in Second Language Learning and Teaching Stronę wydawnictwa Uniwersytetu Adama Mickiewicza w CEJSH oraz linki do wszystkich czasopism importowanych z PRESSto można obejrzeć tutaj.