Aktualności

W dniach 5-6 września odbył się w Toruniu coroczny Zjazd Koalicji Otwartej Edukacji. W spotkaniu uczestniczyli również Natalia Gruenpeter i Krzysztof Siewicz reprezentujący Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego, jednego ze współzałożycieli Koalicji.  Zjazd był okazją do dyskusji na temat otwartości w nauce, edukacji i kulturze. W panelu otwierającym Ewa Korzeniowska (Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny) zaprezentowała projekty promujące reuse w edukacji i kulturze, Paulina Szczucińska (OpenStax Polska) opowiedziała o tworzeniu polskich wersji bezpłatnych cyfrowych podręczników akademickich OpenStax, a Krzysztof Wiatr (Fundacja Orange) przybliżył założenia projektu Lekcja: Enter. Natalia Gruenpeter z zespołu Platformy Otwartej Nauki oraz Iwona Sójkowska ze Stowarzyszenia EBIB opowiedziały ponadto o przygotowanym wspólnie opracowaniu dotyczącym instytucjonalnych polityk otwartości w Polsce, które wkrótce zamieszczone zostanie na stronie Koalicji Otwartej Edukacji. Spotkanie grupy koalicjantów zajmujących się nauką było też okazją do koordynacji wspólnych działań zaplanowanych na tegoroczną edycję Tygodnia Otwartego Dostępu, która organizowana jest pod hasłem "Otwartość dla kogo? Powszechny dostęp do wiedzy". Gospodarzem Zjazdu była Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu.   

W Bibliotece Nauki udostępniamy już pełne teksty ponad 300 000 artykułów z 1000 polskich czasopism naukowych. To osiągnięcie chcemy potraktować jako okazję do podsumowania wieloletnich działań zespołu ICM UW na rzecz otwartości w nauce oraz spotkania z wydawcami i redakcjami czasopism naukowych, dzięki którym możliwe jest rozwijanie zasobów otwartej nauki.  Serdecznie zapraszamy 21 października 2019 r. do Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie na warsztaty Praktyczne perspektywy publikowania naukowego, które kierujemy do wydawców i redaktorów czasopism naukowych. Podczas wydarzenia chcemy porozmawiać o aktualnej sytuacji czasopism w Polsce, w szczególności o potrzebach i oczekiwaniach wydawców oraz redakcji związanych z otwartym dostępem. Wspólnie zastanowimy się, jak zapewnić otwartość, a jednocześnie sprostać wyzwaniom wynikającym ze zmian w obszarze prawa i polityki naukowej państwa. Aktualnie przyjmujemy zgłoszenia propozycji warsztatów, które mogą dotyczyć zagadnień takich jak: Otwarty dostęp do czasopism naukowych – praktyczne aspekty, szanse i wyzwania Cytowania, międzynarodowa widoczność i inne korzyści z indeksowania czasopism w bazach i rejestrach oraz udostępniania ich w repozytoriach Polityki czasopism w zakresie praw autorskich i samodzielnej archiwizacji artykułów w repozytoriach, a także otwartego udostępniania danych badawczych powiązanych z artykułami Ocena czasopism naukowych, wymogi programu „Wsparcie dla czasopism” a udostępnianie czasopisma w internecie – praktyczne wskazówki i narzędzia Dobre praktyki wydawnicze – wytyczne COPE, proces recenzji, rada naukowa czasopisma, współpraca z autorami Narzędzia do zarządzania procesem wydawniczym (np. Open Journal Systems) Trwałe identyfikatory (DOI, ORCID)   Więcej informacji na stronie wydarzenia. Serdecznie zapraszamy!

W dniach 3-7 września 2019 r. odbędzie się w Krakowie Jubileuszowy Zjazd Matematyków Polskich w stulecie Polskiego Towarzystwa Matematycznego. W ramach zaplanowanych na Zjeździe wystaw i stoisk zaprezentujemy podejmowane przez nas działania na rzecz zwiększenia dostępności, widoczności i oddziaływania dorobku polskich naukowców. Przybliżymy kwestie związane z otwartym dostępem do publikacji naukowych oraz udostępniane na naszych platformach zasoby, w szczególności The Polish Digital Mathematics Library, cyfrową bibliotekę publikacji matematycznych.

Już ponad 100 zestawów danych badawczych zdeponowali w Repozytorium Otwartych Danych RepOD polscy i zagraniczni badacze. Serwis RepOD powstał z myślą o naukowcach chcących udostępniać dane badawcze bądź zobowiązanych do tego przez pracodawców lub grantodawców. Każdy ze zdeponowanych w repozytorium zbiorów otrzymuje swój własny numer DOI. Politykę otwartych danych wprowadza coraz więcej instytucji naukowych i agencji finansujących badania naukowe. Wymogi w tym zakresie przyjmują także niektórzy wydawcy czasopism, zobowiązujący autorów do otwartego udostępniania danych koniecznych do weryfikacji ustaleń zawartych w artykule. W Polsce o planach przyjęcia polityki otwartego dostępu do danych poinformowało Narodowe Centrum Nauki. W najbliższym czasie w ramach projektu „Dziedzinowe Repozytoria Otwartych Danych Badawczych” uruchomiona zostanie nowa wersja Repozytorium RepOD oparta na oprogramowaniu Dataverse oraz dwa nowe dziedzinowe repozytoria danych: Repozytorium Danych Społecznych oraz Macromolecular Xtallography Raw Data Repository gromadzące dane z zakresu krystalografii.

Nasza działalność szkoleniowa zaprezentowana została jako case study w projekcie „Open Science skilling and training initiatives in Europe” zainicjowanym przez grupę roboczą Digital Skills for Library Staff and Researchers, która działa w ramach stowarzyszenia europejskich bibliotek naukowych LIBER. Celem badania jest opis europejskich programów edukacyjnych w obszarze otwartej nauki, a także przybliżenie środowisku bibliotekarzy inspirujących metod, praktyk oraz konkretnych działań, realizowanych przez inicjatywy instytucjonalne, krajowe, a także projektowe. Do wypełnienia kwestionariusza zaproszone zostały instytucje z 28 krajów Europy. Wstępne wyniki, obejmujące odpowiedzi z Polski, Węgier, Niemiec, Danii, Luksemburga, Norwegii i Szwajcarii, zaprezentowane zostały podczas corocznej konferencji stowarzyszenia LIBER, w ramach warsztatu „Open Science Essentials: Towards a Skill Set and Showcases”. Więcej o programach edukacyjnych realizowanych w tych krajach przeczytacie w materiałach zamieszczonych w repozytorium Zenodo.  LIBER CC-BY 4.0 

Szkoleniem w Łodzi zamknęliśmy cykl 6 warsztatów z zarządzania danymi badawczymi, odbywających się od kwietnia do czerwca w różnych miastach Polski. Ostatnie spotkanie, zorganizowane we współpracy z Centrum Informacyjno-Bibliotecznym Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, miało miejsce 11 czerwca. W szkoleniu prowadzonym przez Natalię Gruenpeter i Nikodema Rycko wzięły udział 24 osoby, większość uczestników stanowili pracownicy Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.  

11 czerwca w Sali Lustrzanej Pałacu Staszica miało miejsce coroczne spotkanie redakcji czasopism naukowych wydawanych przez PAN z wiceprezesem PAN prof. Stanisławem Filipowiczem. Przedstawiciele Platformy Otwartej Nauki zostal zaproszeni do wzięcia w nim udziału w charakterze ekspertów. Krzysztof Siewicz i Tomasz Lewandowski opowiedzieli zebranym o otwartej nauce w kontekście podpisania przez Narodowe Centrum Nauki tzw. Planu S oraz o otwartych zasobach pełnotekstowych Biblioteki Nauki w kontekście prac nad Polską Platformą Publikacji Naukowych. W spotkaniu wziął również udział Miłosz Sosnowski, redaktor naczelny CEJSH. Przedstawił raport z funkcjonowania prowadzonej przez siebie bazy bibliograficznej oraz perspektywy jej dalszego rozwoju.

Powiększa się grono wydawców udostępniających w sposób otwarty swoje czasopisma w Bibliotece Nauki. Na podstawie umowy zawartej z Polskim Towarzystwem Matematycznym zasoby naszego serwisu powiększyły się o ponad 2100 artykułów z czterech czasopism matematycznych: „Antiquitates Mathematicae”, „Commentationes Mathematicae”, „Didactica Mathematicae” oraz „Mathematica Applicanda”. Do grona współpracujących z nami instytucji dołączyło niedawno także Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, które wkrótce udostępniać będzie w Bibliotece Nauki ponad 50 czasopism, przede wszystkim z zakresu nauk humanistycznych i społecznych.

24 maja 2019 r. podczas Warszawskich Targów Książki zespół Platformy Polskich Publikacji Naukowych przeprowadził szkolenie dla redaktorów czasopism naukowych. W szkoleniu wzięło udział 70 osób z całej Polski. Podczas szkolenia zasprezentowana została Platforma Polskich Publikacji Naukowych - serwis finansowany ze środków POPC, nad którym pracujemy obecnie w ICM. Poruszone zostały m.in. zagadnienia dotyczące wydawania czasopism na wolnych licencjach, procedury przystąpienia do platformy, wprowadzanie danych do bazy, import czy eksport metadanych, a także wybrane zalety udostępniania treści na Platformie. Projekt przewiduje stworzenie, wdrożenie i prowadzenie platformy służącej do przechowywania i udostępniania objętych nim zasobów (pełnych treści artykułów i książek), a także opracowanie oprogramowania służącego do zarządzania zasobami platformy. Na początek, na Platformie znajdzie się 300 000 artykułów naukowych z obecnie prowadzonej w ICM Biblioteki Nauki oraz 540 książek udostępnianych dotychczas w serwisie Otwórz książkę. Dla wydawców i autorów obecność na Platformie Polskich Publikacji Naukowych oznacza przede wszystkim korzyści skali i dobrą widoczność w Internecie (np. w wyszukiwarce Google Scholar). Platforma będzie wyposażona w funkcje ułatwiające zarządzanie zasobami czasopism oraz raportowanie, m.in. przez częściową automatyzację wprowadzania metadanych i możliwość ich eksportu do popularnych formatów i platform (np. POL-index). Szkolenie przeprowadzili Krzysztof Siewicz, Adam Wiciński, Agnieszka Tomasik i Karol Żojdź. Więcej inforacji na temat projektu znaleźć można na stronie Platformy Polskich Publikacji Naukowych.   

Gdańsk, Kraków i Katowice - to miasta, w których przeprowadziliśmy w tym miesiącu warsztaty z zarządzania danymi badawczymi. W sumie wzięło w nich udział ponad 40 osób: naukowców, doktorantów i bibliotekarzy. Program całodniowych spotkań obejmował zagadnienia prawne oraz praktyczne, a celem warsztatów było m.in. przekazanie uczestnikom wiedzy na temat planów zarządzania danymi badawczymi. Umiejętność przygotowywania takiego dokumentu powinni opanować naukowcy chcący ubiegać się o granty Narodowego Centrum Nauki, ponieważ agencja jeszcze w tym roku chce wprowadzić do wniosków grantowych załączniki ze skróconymi planami zarządzania danymi badawczymi. Warsztaty prowadzili Natalia Gruenpeter oraz Nikodem Rycko, pracownicy Interdyscyplinarnego Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego.    Gdańsk, 7.05.2019, Biblioteka Uniwersytetu Gdańskiego     Kraków, 17.05.2019, Centrum e-Learningu AGH   Katowice, 22.05.2019, CINiBA